toi-yeu-em-pu-skin-ngu-van-11-tap-1-canh-dieu

Nội dung:

Thực hành đọc hiểu:

Tôi yêu em
(Pu-skin)

* Nội dung chính: Tôi yêu em là một lời nói nhân văn, là tiếng lòng của bao nhiêu đôi trai gái có duyên mà không có phận. Bài thơ thấm đẫm nỗi buồn của mối tình không có điểm bắt đầu, nhưng là nỗi buồn của một tâm hồn yêu đương trong sáng, chân thành, và nhân hậu.

I. Chuẩn bị.

– Đọc trước bài thơ Tôi yêu em; tìm hiểu thêm thông tin về tác giả A-lếch-xan-đrơ Xéc-ghê-ê-vích Pu-skin (Aleksandr Sergeyevich Pushkin) – người được tôn vinh là “Mặt Trời của thi ca Nga”.

– Đọc các chú thích để thấy được ý thơ trong nguyên tác so với lời thơ dịch.

Trả lời:

– Tác giả A-lếch-xan-đrơ Xéc-ghê-ê-vích Pu-skin (1799 – 1837):

+ Ông sinh ra và lớn lên trong thời đại cả nước Nga đang bị đè nặng bởi ách thống trị của chế độ nông nô chuyên chế, xuất thân trong một gia đình quý tộc mê thơ và biết làm thơ từ thuở học sinh.

+ Ông là nhà thơ mở đầu, đặt nền móng cho văn học hiện thực Nga thế kỉ XIX.

+ Pu-skin có đóng góp trên nhiều mặt, nhiều thể loại, nhưng cống hiến vĩ đại nhất của ông vẫn là Thơ trữ tình với hơn 800 bài thơ và 13 bản trường ca bất hủ. Thơ của Puskin thể hiện tâm hồn khao khát tự do và tình yêu của nhân dân Nga ð Chính vì thế mà Bielinxki đã nhận định Puskin là “bộ bách khoa toàn thư của hiện thực đời sống Nga nửa đầu thế kỉ XIX”.

– Bài thơ Tôi yêu em: là một trong những bài thơ tình nổi tiếng của Pu-skin, được khơi nguồn từ mối tình của nhà thơ với A.Ô-lê-nhi-na, người mà mùa hè năm 1829 Pu-skin cầu hôn nhưng không được chấp nhận.

II. Đọc hiểu.

1. Trước khi đọc.

Câu 1. Đọc các chú thích để thấy được ý thơ trong nguyên tác so với lời thơ dịch.

Trả lời:

– Ý thơ trong nguyên tác có phần hơi xa cách, tự ti hơn so với lời thơ dịch.

+ Nguyên tác:

Tôi đã yêu em: tình yêu hãy còn, có lẽ là
Trong lòng tôi (nó) đã không tắt hẳn;
Nhưng thôi, hãy để nó chẳng quấy rầy em thêm nữa.
Tôi không muốn làm phiền muộn em bởi bất cứ điều gì.

Tôi đã yêu em lặng thầm, không hy vọng,
Bị giày vò khi thì bởi sự rụt rè, khi thì bởi nỗi hờn ghen.
Tôi đã yêu em chân thành đến thế, dịu dàng,
Cầu trời cho em được người khác (cũng) yêu (chân thành, dịu dàng) như thế.

+ Dịch thơ (Bản dịch của Thúy Toàn):

Tôi yêu em: đến nay chừng có thể.
Ngọn lửa tình chưa hẳn đã tàn phai;
Nhưng không để em bận lòng thêm nữa,
Hay hồn em phải gợn bóng u hoài.

Tôi yêu em âm thầm không hy vọng,
Lúc rụt rè, khi hậm hực lòng ghen,
Tôi yêu em, yêu chân thành đằm thắm,
Cầu em được người tình như tôi đã yêu em.

Câu 2. Tìm hiểu thêm thông tin về tác giả A-lếch-xan-đrơ Xéc-ghê-ê-vích Pu-skin (Aleksandr Sergeyevich Pushkin), bài thơ Tôi yêu em, lưu ý một số điểm chính về cuộc đời, sự nghiệp văn học của tác giả, về hoàn cảnh ra đời của bài thơ giúp cho việc đọc hiểu văn bản tác phẩm.

Trả lời:

– Tác giả Pu-skin:

+ Sinh năm 1799, mất năm 1867.

+ Ông là nhà thơ vĩ đại và có tầm ảnh hưởng lớn trên đất nước Nga “Pu-skin có tầm ảnh hưởng to lớn không chỉ trong văn chương mà cả trong sự thức tỉnh của dân tộc Nga”.

+ Nhìn chung các tác phẩm của Pu-skin phản ánh đời sống tinh thần phong phú cùng với khát khao hạnh phúc và tự do của người dân Nga. Thơ của Pu-skin thể hiện tâm hồn nhân hậu và tuyệt đẹp của con người nơi đây.

+ Một số tác phẩm nổi tiếng của nhà thơ cần kể đến như Ép-ghê-nhi Ô-nhê-ghin được sáng tác từ năm 1831 đến năm 1837. Tác phẩm này khởi đầu cho chủ nghĩa hiện thực ở đất nước Nga. Tiếp sau đó là một số tác phẩm thơ và truyện ngụ ngôn trữ tình, đầy thâm trầm như Bô-rít Gô-đu-nốp ra đời năm 1825 và Cô tiểu thư nông dân truyện ngắn ra đời năm 1830.

– Bài thơ Tôi yêu em:

+ Ra đời vào mùa hè năm 1829.

+ Là một trong số những bài thơ tình nổi tiếng được yêu thích của Puskin.

+ Tác phẩm mang cảm hứng chủ đạo về tình yêu đôi lứa với nhiều cung bậc cảm xúc tình cảm, khơi nguồn từ mối tình của nhà thơ dành cho Ô-lê-nhi-na. Cô gái này là con gái của Chủ tịch Viện hàn lâm nghệ thuật Nga. Chính trong mùa hè năm đó khi nhà thơ cầu hôn cô gái nhưng đã không được chấp nhận.

2. Trong khi đọc.

Câu 1. Lời giãi bày thể hiện tình cảm, tâm trạng gì của nhân vật trữ tình?

Trả lời:

Tôi yêu em đến nay chừng có thể
Ngọn lửa tình chưa hẳn đã tàn phai

+ Thể hiện tình yêu mãnh liệt vẫn còn vấn vương, vẫn còn khao khát.

Nhưng không để em bận lòng thêm nữa
Hay hồn em phải gợn sóng u hoài.

+ Tình cảm của nhân vật trữ tình dành cho cô gái đã quá rõ, thế nhưng chàng trai ấy lại không muốn làm khó thêm nữa vì đây chỉ là mối tình đơn phương. Đó là sự cảm thông và vị tha trong thứ tình cảm cao đẹp của lứa đôi.

→ Lời từ giã đầy ắp tình yêu nồng cháy, thấm đượm nỗi buồn của tình cảm vô vọng.

Câu 2. Chú ý biện pháp lặp cấu trúc và hai dòng thơ kết.

Trả lời:

Tôi yêu em âm thầm không hi vọng
Lúc rụt rè, khi hậm hực lòng ghen
Tôi yêu em yêu chân thành đằm thắm
Cầu em được người tình như tôi đã yêu em.

+ Biện pháp lặp cấu trúc: “Tôi yêu em…”

+ Tính từ “đằm thắm”; “chân thành”.

→ Nhấn mạnh về tình yêu sâu đậm mà nhân vật trữ tình dành cho cô gái đó. Tình yêu ấy, dù chỉ đơn phương nhưng đã mang đủ mọi cung bậc xúc cảm, dù lặng lẽ âm thầm nhưng da diết cháy bỏng và chân thành. Tình yêu ấy sẽ không bao giờ nhạt phai, sẽ còn mãi và đọng lại nơi tận cùng của trái tim. Để rồi kết lại đoạn thơ vừa là lời chúc phúc, cầu chúc cho người con gái mình yêu có được hạnh phúc và cũng là lời ngầm khẳng định lại về tình cảm sâu sắc của nhân vật trữ tình.

3. Sau khi đọc.

Câu 1. Hãy nêu cảm xúc của nhân vật trữ tình trong từng khổ thơ. Cụm từ nào trở thành điệp khúc? Xác định vị trí, tác dụng nghệ thuật của cụm từ đó trong bài thơ.

Trả lời:

– Cảm xúc của nhân vật trữ tình trong từng khổ thơ:

+ Bốn câu thơ đầu là cảm xúc bị kìm nén, chi phối bởi lí trí, mạch cảm xúc tuôn trào, tuân theo mệnh lệnh lí trí khẳng định tình yêu. Đồng thời cũng là lời từ giã thấm đượm nỗi buồn của tình cảm vô vọng, đầy ắp tình yêu nồng cháy, thấm đượm nỗi buồn trong mối tình vô vọng. Càng giã từ lại càng say đắm, thiết tha, mãnh liệt.

+ Hai câu thơ 5 và 6 là sự kìm nén cảm xúc, chế ngự nhưng xúc cảm vẫn trào dâng, da diết. Nhân vật trữ tình thành thực hết mức, không né tránh đưa ra cùng kiệt tất cả những yếu đuối, bất lực, những góc tối tận đáy sâu tâm hồn.

+ Nếu hai câu 5- 6 là sự dằn vặt, u buồn thì hai câu kết là sự thanh thoát, hóa giải sự nuối tiếc, xót xa, để tự tin kiêu hãnh với tình yêu của mình. Nhân vật trữ tình vượt lên trên sự ích kỉ để cầu mong người yêu được hạnh phúc.

– Cụm từ trở thành điệp khúc là “Tôi yêu em”:

+ Cụm từ được dùng trong câu mở đầu khổ một, hai, câu ba khổ hai.

+ Tôi yêu em được sử dụng lên 3 lần.

– Tác dụng: Tạo nên giọng điệu của toàn bài, là lời giãi bày tình cảm của chủ thể trữ tình “tôi”. Làm cho bài thơ có nhịp điệu, gây ấn tượng sâu sắc với người đọc.

Câu 2. Tâm trạng phức tạp của nhân vật trữ tình được thể hiện như thế nào qua khổ thơ đầu?

Trả lời:

Tôi yêu em đến nay chừng có thể
Ngọn lửa tình chưa hẳn đã tàn phai
Nhưng không để em bận lòng thêm nữa
Hay hồn em phải gợn sóng u hoài.

+ Trong khổ thơ đầu, tác giả đã diễn tả lời từ giã tình yêu nhưng cũng chính là lời giãi bày tình cảm. Bài thơ mở đầu với lời thú nhận đáng yêu tôi yêu em, như lời thú nhận tự nhủ trực tiếp, ngắn gọn, giản dị nhưng cũng chân thành, tha thiết. Bốn câu thơ đầu cảm xúc bị ghìm nén, chi phối bởi lí trí, mạch cảm xúc tuôn trào, tuân theo mệnh lệnh lí trí khẳng định tình yêu. Lời từ giã thấm đượm nỗi buồn của tình cảm vô vọng, đầy ắp tình yêu nồng cháy, thấm đượm nỗi buồn trong mối tình vô vọng – Càng giã từ lại càng say đắm, thiết tha, mãnh liệt.

→ Khổ thơ thể hiện nỗi buồn trong sáng của một tâm hồn yêu đương chân thành, mãnh liệt, vị tha. Đó là là lời giã từ này có sự đúng đắn của lí trí, cả sự cao thượng, vị tha. Nó không chỉ đẹp, mà còn vươn tới giá trị tinh thần cao đẹp của loài người.

Câu 3. Phân tích trạng thái cảm xúc của nhân vật trữ tình trong hai dòng đầu của khổ thơ thứ hai.

Trả lời:

+ Hai câu thơ 5- 6 mở đầu bằng “Tôi yêu em”

+ Cách ngắt nhịp đứt quãng, rối bời.

→ Nhân vật trữ tình thành thực hết mức, không né tránh phân tích cùng kiệt tất cả những yếu đuối, bất lực, những góc tối tận đáy sâu tâm hồn “không hi vọng”; “rụt rè”; “hậm hực lòng ghen”.

Câu 4. Trong mạch cảm xúc của bài thơ, hai dòng thơ kết có gì đặc biệt và cho thấy điều gì trong tình cảm, quan niệm về tình yêu của nhà thơ?

Trả lời:

Tôi yêu em yêu chân thành đằm thắm
Cầu em được người tình như tôi đã yêu em.

– Kết lại đoạn thơ vừa là lời chúc phúc, cầu chúc cho người con gái mình yêu có được hạnh phúc và cũng là lời ngầm khẳng định lại về tình cảm sâu sắc của nhân vật trữ tình. Đây là hành động đẹp, cao cả trong tình yêu.

Câu 5. Hãy viết một đoạn văn (khoảng 8 – 10 dòng) ghi lại suy nghĩ của em về nhân vật xưng “tôi” trong bài thơ Tôi yêu em.

Bài làm 1:

Pu-skin không chỉ là Mặt trời của nền thi ca Nga ở tư cách công dân mà còn là thi sĩ ca hát về tình yêu. Hầu như tình yêu, tình bạn luôn luôn là những tình cảm chi phối nhà thơ nhiều nhất và là ngọn nguồn trực tiếp nhất của hạnh phúc và đau khổ của cả đời ông. Bài thơ Tôi yêu em của Pu-skin đã gây một niềm xúc động lớn lao vì đã vươn tới những giá trị tinh thần chung của loài người: những tình cảm chân thành, cao thượng, nhân ái của tình yêu chứa đựng trong những lời giản dị, trong sáng nhất. Tình yêu đó bắt đầu từ những điều bình dị nhất như cách xung hô Tôi / em. Nó thể hiện sự trang trọng, dành trọn trái tim cho người mà mình yêu thương. Tình yêu của Puskin không một tình yêu ích kỉ, vụ lợi, ông tự nguyện chấp nhận sự lựa chọn của người con gái, không hờn dỗi, trách móc hay oán thán. Lời cầu mong cuối bài thơ cũng còn là lời nhắn nhủ của một trái tim giàu độ lượng và cao thượng, cầu mong hạnh phúc sẽ đến với cô gái mà chàng trai yêu sâu đậm. Yêu là muốn những điều tốt đẹp nhất đến với người mình yêu.

Bài làm 2:

Puskin không chỉ là Mặt trời của nền thi ca Nga ở tư cách công dân mà còn là thi sĩ ca hát về tình yêu. Hầu như tình yêu, tình bạn luôn luôn là những tình cảm chi phối nhà thơ nhiều nhất và là ngọn nguồn trực tiếp nhất của hạnh phúc và đau khổ của cả đời ông. Bài thơ Tôi yêu em của Puskin đã gây một niềm xúc động lớn lao vì đã vươn tới những giá trị tinh thần chung của loài người: những tình cảm chân thành, cao thượng, nhân ái của tình yêu chứa đựng trong những lời giản dị, trong sáng nhất. Tình yêu đó bắt đầu từ những điều bình dị nhất như cách xung hô Tôi/ em. Nó thể hiện sự trang trọng, dành trọn trái tim cho người mà mình yêu thương. Tình yêu của Puskin không một tình yêu ích kỉ, vụ lợi, ông tự nguyện chấp nhận sự lựa chọn của người con gái, không hờn dỗi, trách móc hay oán thán. Lời cầu mong cuối bài thơ cũng còn là lời nhắn nhủ của một trái tim giàu độ lượng và cao thượng, cầu mong hạnh phúc sẽ đến với cô gái mà chàng trai yêu sâu đậm. Yêu là muốn những điều tốt đẹp nhất đến với người mình yêu.

Câu 6. So sánh nội dung cảm xúc của Pu-skin qua hai dòng thơ: “Tôi yêu em, yêu chân thành, đằm thắm, / Cầu em được người tình như tôi đã yêu em” với cảm xúc của Hồ Xuân Hương qua hai câu thơ: “Có phải duyên nhau thì thắm lại / Đừng xanh như lá, bạc như vôi” (Mời trầu). Từ đó, nêu lên suy nghĩ của em về một tình yêu cao đẹp.

Trả lời:

– Hai câu thơ của Pu-skin: Với Pu-skin, khi yêu là yêu một cách chân thành, đằm thắm, sâu sắc nhất. Luôn dành trọn tình yêu đó cho người mình yêu. Dù có không thể đến được với nhau thì cũng sẽ luôn mong muốn người mình yêu được hạnh phúc. Một tình yêu cao cả, không nhỏ nhen ích kỉ.

– Hai câu thơ của Hồ Xuân Hương: Tình yêu trong thơ của Hồ Xuân Hương lại là sự khát khao được yêu thương, được sống trong tình yêu. Đó là sự khao khát của người phụ nữ trong xã hội phong kiến. Họ khát khao được yêu thương, được hạnh phúc trọn vẹn. Qua hai câu thơ, nữ thi sĩ Hồ Xuân Hương đã truyền tải thông điệp: Có yêu thì yêu cho chân thật để tính chuyện lâu dài, đừng giở cái trò trêu hoa rồi bỏ đi.

→ Từ hai quan niệm về tình yêu trên, tình yêu cao đẹp là khi hai người tôn cùng trọng nhau, cùng vun đắp cho tình yêu chung, cùng mong người kia được hạnh phúc.

Xem thêm: