Suy nghĩ về ý nghĩa câu tục ngữ: Tốt gỗ hơn tốt nước sơn

Suy nghĩ về ý nghĩa câu tục ngữ: “Tốt gỗ hơn tốt nước sơn”.

Mở bài:

Trong cuộc sống hàng ngày để đánh giá một đồ vật, một con người đạt mức độ chính xác, chúng ta nên dựa trên nguyên tắc hay cách thức nào? Đây cũng là vấn đề xưa nay được nhiều người quan tâm. Cha ông cũng từng có ý kiến hướng dẫn việc ấy trong câu tục ngữ: Tốt gỗ hơn tốt nước sơn.

Thân bài :

Tố gỗ hơn tót nước sơn phải chăng đây chính là kinh nghiệm quý báu mà ông cha của chúng ta từ nghìn xưa đã để lại cho con cháu suy ngẫm và học hỏi.

Câu tục ngữ dùng hai sự vật gỗ và nước sơn để làm một phép so sánh. Gỗ là chất liệu để làm nên đồ dùng như tủ, giường, bàn ghế… Còn nước sơn là chất liệu để quét thêm lên lớp bên ngoài cho các đồ dùng ấy thêm đẹp thêm bền. Nhiều người chỉ chú ý đến lớp nước sơn bóng nhoáng bề ngoài mà đã mua phải một đồ dùng bằng gỗ xấu hoặc gỗ mọt. Ông cha ta với kinh nghiệm sống của mình đã kết luận: “Tốt gỗ hơn tốt nước sơn” là như vậy.

Đó là hiểu theo nghĩa đen. Còn nghĩa bóng của câu tục ngữ thì rộng hơn rất nhiều. Nó bao hàm một lời khuyên về cách nhìn nhận, đánh giá một sự vật, một con người đừng nên để cái vỏ hình thức hào nhoáng bên ngoài mê hoặc mà phải coi trọng cái thực chất bên trong.

Ngoài ra, câu này còn bao hàm một lời khuyên về cách sống: Hãy sống chân thật bằng thực chất của mình, chân thành trong cách đối nhân xử thế, đừng ba hoa, khoác lác lòe đời bằng cái vỏ hình thức giả tạo, chớ khéo đem cái mã bề ngoài để che đậy cái sơ sài bên trong. Như mọi câu tục ngữ khác, câu tục ngữ này cũng là kết quả đúc rút kinh nghiệm của cha ông chúng ta, trải qua biết bao thế hệ, với bao thành bại, nên hư, vấp váp mới đúc rút thành chân lí: “Tốt gỗ hơn tốt nước sơn”.

Khi nhìn nhận đánh giá một sự vật, ta phải thấy rằng giữa hình thức bên ngoài và nội dung bên trong, không phải lúc nào cũng thống nhất mà thông thường thì những sự vật có thực chất kém cỏi lại thường có một hình thức lôi cuốn hấp dẫn. Một vật dụng như chiếc tủ, chiếc giường, chiếc bàn bằng gỗ tạp lại được sơn phết, tô điểm với nước sơn bóng nhoáng, màu mè. Một kẻ vô tài thường làm ra vẻ lịch duyệt, hiểu biết. Những kẻ miệng nam mô bụng chứa một bồ dao găm vẫn tồn tại phổ biến trong xã hội.

Do đó, trong tiếp xúc thường ngày với mọi sự vật, mọi con người, chúng ta phải tỉnh táo nhất là khi nhìn nhận đánh giá ta phải chú trọng vào chất lượng bên trong của sự vật, vào vẻ đẹp tâm hồn của con người chớ đừng vì bóng sắc hấp dẫn bên ngoài mà quên đi cái mục rỗng, thối nát, xấu xa và vô vị bên trong. Bởi vì nghĩ cho kỹ, suy cho cùng, nếu chân giá trị của vật dụng là chất gốc thì chân giá trị của con người chính là đạo đức tài năng và trí tuệ.

Nhưng cũng không thể chỉ xem trọng nội dung mà lãng quên đi mặt hình thức. Một vật dụng, một món hàng đã có chất lượng lại có bao bì, hay nước sơn xinh xắn tô điểm, trang trí đẹp đẽ thì giá trị vật dụng ấy, món hàng ấy càng được nâng thêm. Hình thức bên ngoài như thế đã góp phần làm tăng thêm cho giá trị bên trong.

Một cái tủ, một chiếc bàn làm bằng gỗ đỏ hay bằng lăng mà lại còn được sơn bóng nhoáng hẳn sẽ vừa ý vừa lòng người mua. Một con người cũng vậy, có học vấn, đạo đức lại nói năng lịch sự thanh nhã, ăn mặc gọn gàng, sạch đẹp dễ làm ta thêm quý trọng hơn hẳn người tuy cũng có tài năng, đạo đức nhưng ăn nói thô lỗ, cộc cằn, áo quần xốc xếch. Cái đẹp lí tưởng là phải hài hòa giữa nội dung và hình thức.

Vậy để đánh giá và nhận xét về một vật dụng, một con người, chúng ta phải dựa trên cơ sở cả nội dung lẫn hình thức. Hai mặt này kết hợp và bổ sung nhau làm nên giá trị của vật dụng ấy, con người ấy, trong đó nội dung giữ vai trò quyết định. Khi đánh giá, ta cần coi trọng chât lượng của sự vật cũng như đạo đức, tài năng trí tuệ của con người.

Kết bài:

“Tốt gỗ hơn tốt nước sơn” không những chỉ giúp ta một phương châm đúng đắn trong việc nhìn nhận, đánh giá, chọn lọc ở đời mà còn giúp ta một phương châm trong cách đối nhân xử thế. Không nên dựa dẫm vào cái hình thức bề ngoài vay mượn, không phải của mình để vênh vang tự phụ với mọi người rồi không chịu tu dưỡng rèn luyện. Cũng đừng quá chú trọng hình thức bên ngoài, trang điểm mặt mày, chưng diện quần áo mà quên đi cái chân giá trị của con người là đạo đức, trí tuệ và tài năng. Bài học mà câu tục ngữ này dạy ta thật là đúng đắn và sâu sắc.

Bài văn tham khảo:

Đại văn hào người Nga Lep Tonxtoi đã từng nói: “Người ta đáng yêu không phải vì đẹp mà đẹp vì đáng yêu”. Còn ngạn ngữ Đức thì cho rằng: “Đẹp không có giá trị gì nếu không chứa đựng một cái tốt đẹp bên trong”. Bàn về vấn đề này, tục ngữ Việt Nam cũng có câu: “Tốt gỗ hơn tốt nước sơn”. Câu tục ngữ ngắn gọn, súc tích nhưng đã khái quát đầy đủ mối quan hệ giữa hình thức bên ngoài và phẩm chất bên trong của mỗi con người.

Người xưa đã mượn một sự vật cụ thể để khái quát thành một nhận xét chung và lớn hơn là nêu lên một quan niệm về cái đẹp. Gỗ là vật liệu để tạo nên mọi vật dụng trong gia đình như: tủ, bàn ghế, cửa,… Nước sơn là chất liệu dùng để quét lên bề mặt gỗ làm cho vật bền lâu hơn. Qua đó, câu tục ngữ nhắc nhở chúng ta khi đánh giá độ bền của một vật dụng thì phải chú ý đến chất lượng, độ bền của gỗ, không nên chỉ đánh giá, quan tâm đến bề ngoài của lớp sơn vì nó sẽ bị phai nhạt dần theo năm tháng. Từ câu tục ngữ “ tốt gỗ hơn tốt nước sơn”, tác giả dân gian đã đề cao tâm hồn và phẩm chất đạo đức của con người là quan trọng trên tất cả vẻ đẹp của hình thức bên ngoài. Đừng bao giờ để cái hình thức bên ngoài che mờ mắt ta, hãy sống là chính mình, đừng sống bằng vẻ giả tạo để qua mắt người khác.

Câu tục ngữ đã được ông cha ta đúc kết đúng đắn, sâu sắc từ kinh nghiệm thực tế đời sống. Gỗ làm nên vật thể, gỗ tốt thì vật thể sẽ bền, dùng được lâu dài, gỗ xấu thì mau hư hỏng, thời gian sử dụng ngắn đi. Nước sơn dẫu đẹp thì cũng chỉ là lớp vỏ phủ bên ngoài để trang trí, làm đẹp thêm chứ không thể nào che dấu được chất liệu cốt lõi bên trong. Câu tục ngữ còn tô thêm ý nghĩa hơn ở vế sau:

“Tốt gỗ hơn tốt nước sơn
Xấu người đẹp nết còn hơn đẹp người”.

Khi xem xét một con người cũng vậy, ta phải quan tâm đến phẩm chất đạo đức, trí tuệ, năng lực chứ không nên chỉ nhìn bề ngoài mà xem thường con người thật bên trong. Trong cuộc sống, mỗi sự vật, mỗi con người không phải lúc nào cũng thống nhất trọn vẹn cả mặt nội dung lẫn hình thức. Vì không ai là hoàn hảo cả, có những người ăn mặc sang trọng, quần là áo lượt nhưng về phẩm chất bên trong lại là kẻ vô đức, bất tài. Và còn có cả những người thì tỏ vẻ thông minh, lời lẽ hoa mỹ,… nhưng thật chất lại là kẻ xảo trá, lừa đảo, xấu xa. Để phân biệt giữa nội dung và hình thức ở con người thật khó, vậy nên người đời có câu:

“Dò sông dò biển dễ dò
Mấy ai lấy thước mà đo lòng người”.

Có hạng người “khẩu phật tâm xà” ví dụ như Tú Bà, Hoạn Thư trong Truyện Kiều của Nguyễn Du, “bề ngoài thơn thớt nói cười, mà trong nham hiểm giết người không dao” và cả bọn Mã Giám Sinh, Sở Khanh, Bạc Hà, Bạc Hạnh,… Chuyện nội dung và hình thức được nêu lên để răn dạy con người phải sống cho chân thật, cho đúng với nhân cách, phẩm chất của mình, chú ý rèn luyện, tu dưỡng đạo đứ, trí tuệ, tài năng, những yếu tốt thực chất của con người. Đừng quá chuộng hình thức bên ngoài mà quên đi phần tu dưỡng, phẩm chất đạo đức bên trong.

Là học sinh, trước hết phải rèn luyện, phấn đấu học tập, tu dưỡng đạo đức, trở thành con ngoan trò giỏi. Chỉ lo đua đòi cho đẹp, trau chuốt bên ngoài mà không lo học tập, rèn luyện thì sẽ bị đánh giá thấp năng lực. Trong quan hệ nên lấy sự thật thà, chân thành mà đối xử với nhau, không gian dối, tệ bạc mà đánh mất tình cảm chân thành.

Khẳng định nội dung quan trọng hơn hình thức là một khẳng định đúng. Nhưng còn phải suy nghĩ, chẳng lẽ chỉ xem trọng nội dung, bản chất bên trong mà lãng quên đi hình thức bên ngoài? Tục ngữ và ca dao Việt Nam đã nói rõ vấn đề này: “Cái răng cái tóc là góc con người” hay “Người đẹp vì lụa, lúa tốt vì phân”.

Những câu tục ngữ cho ta thấy rõ hơn vẻ đẹp và ý nghĩa của cả nội dung và hình thức. Một món hàng chất lượng tốt, nếu có bao bì xinh xắn trang trí đẹp thì lại càng có giá trị. Hình thức bên ngoài đã góp phần lớn để làm tăng giá trị của món hàng. Cái tủ được làm từ chất gỗ tốt mà có thêm nước sơn bóng loáng bao bọc bên ngoài thì sẽ làm người mua vừa lòng và sẵn sàng mua hơn là một cái tủ tốt mà lại mờ nhạt. Hay một chàng trai nào đó vừa thành đạt, vừa thông minh, mà còn ăn mặc lịch sự, ứng xử tốt thì chắc hẳn sẽ được mọi người yêu quý, tôn trọng và ngưỡng mộ.

Bằng nghệ thuật so sánh ngầm độc đáo, cách nói giản dị, ông cha ta đã để lại cho những thế hệ sau một kho tàng ca dao tục ngữ về tất cả các lĩnh vực của đời sống như lời khuyên về kinh nghiệm sống và ứng xử. Chúng ta cần tu dưỡng đạo đức, rèn luyện tài năng để trở thành con người toàn diện về cả nội dung và hình thức. Hiểu được câu tục ngữ và vận dụng một cách đúng đắn, thông minh thì chúng ta sẽ bớt nhầm lẫn, vấp ngã trong cuộc sống và đồng thời cũng biết cách tự đứng lên, khắc phục và rèn luyện những khuyết điểm để nâng cao mình hơn nữa. Ta phải sống thực chất bằng chính giá trị con người mình, đừng mánh khóe, lừa dối, giả tạo mà đánh mất chính mình. Tốt gỗ hơn tốt nước sơn nhưng nếu tốt cả gỗ và cả nước sơn thì điều đó là điều mà ta mong muốn phấn đấu, hướng tới nhất.

Xem thêm:

»»» Bài viết cùng chủ đề:

Để lại một bình luận Huỷ trả lời