Cảm nhận vẻ đẹp hình tượng người lính Tây Tiến

Cảm nhận vẻ đẹp hình tượng người lính Tây Tiến trong bài thơ tây Tiến của Quang Dũng

Cảm nhận vẻ đẹp lãng mạn và chất bi tráng của hình tượng người lính trong đoạn thơ sau:

“Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc
Quân xanh màu lá dữ oai hùm
Mắt trừng gửi mộng qua biên giới
Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm

Rải rác biên cương mồ viễn xứ
Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh
Áo bào thay chiếu anh về đất
Sông Mã gầm lên khúc độc hành”

(Trích bài thơ “Tây Tiến” của Quang Dũng)

Mở bài:

Tây Tiến là bài thơ hay nhất, tiêu biểu nhất của nhà thơ Quang Dũng. Bài thơ được Quang Dũng viết vào năm 1948 ở Phù Lưu Chanh khi ông đã xa đơn vị Tây Tiến một thời gian. Đoàn quân Tây Tiến được thành lập vào đầu năm 1947. Những người lính Tây Tiến phần đông là thanh niên Hà Nội thuộc nhiều tầng lớp khác nhau, trong đó có cả học sinh, sinh viên. Qua đoạn trích, Quang Dũng đã khắc họa hình tượng tập thể những người lính Tây Tiến bằng bút pháp lãng mạn, thấm đẫm tinh thần bi tráng.

Thân bài:

Vẻ đẹp lãng mạn hào hoa, hào hùng của hình tượng người lính Tây Tiến:

Vẻ đẹp lãng mạn thể hiện trên những phương diện: cái tôi trữ tình tràn đầy tình cảm, cảm xúc, phát huy cao độ trí tưởng tượng, sử dụng những yếu tố cường điệu, thủ pháp đối lập để tô đậm cái phi thường, tạo nên ấn tượng mạnh mẽ về cái hào hùng. Vẻ đẹp lãng mạn còn thể hiện ở cảm hứng hướng tới cái cao cả, sẵn sàng hi sinh cho lí tưởng chung của dân tộc, thể hiện ở vẻ đẹp tâm hồn hào hoa, thơ mộng.

Cái bi là sự gian khổ, hi sinh, là đau thương, mất mát. Cái tráng là sự hào hùng, tráng lệ, là khí thế lẫm liệt. Chất bi tráng của một hình tượng nghệ thuật là vẻ đẹp vừa có tính chất buồn thảm làm não lòng người vừa có tính chất hùng tráng, mạnh mẽ gây ấn tượng, khơi bừng niềm tự hào, ý chí vươn lên và khát vọng sống ở con người. Chất bi tráng hoà quyện vào gian khổ, hi sinh được thể hiện qua màu sắc hào hùng, tráng lệ, bi mà không luỵ.

Đoạn thơ thể hiện vẻ đẹp lãng mạn và chất bi tráng của hình tượng người lính Tây Tiến. Hình tượng tập thể những người lính Tây Tiến được xây dựng bằng bút pháp lãng mạn với khuynh hướng tô đậm những cái phi thường. Nhà thơ sử dụng triệt để thủ pháp đối lập để tác động mạnh vào cảm quan, kích thích trí tưởng tượng phong phú của người đọc.

Trong bài thơ, Quang Dũng đã rất kì công miêu tả khung cảnh thiên nhiên miền Tây kì vĩ để tạo được một nền cảnh hoang sơ, man dại, tạo ra bầu không khí nghiêm trang, tĩnh mịch, chuẩn bị cho sự xuất hiện trực tiếp của những người lính Tây Tiến ở đoạn thơ thứ ba này. Trên cái nền hoang vu, hiểm trở vừa hùng vĩ vừa dữ dội khác thường của núi rừng (ở đoạn một), và duyên dáng, mĩ lệ, thơ mộng của Tây Bắc (ở đoạn hai), đến đoạn thơ thứ ba, hình ảnh những người lính Tây Tiến trực tiếp xuất hiện với một vẻ đẹp độc đáo và kì lạ :

“Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc
Quân xanh màu lá dữ oai hùm
Mắt trừng gửi mộng qua biên giới
Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm”

Nhà thơ đã khéo léo chọn lọc những nét tiêu biểu nhất của những người lính Tây Tiến để tạc nên bức tượng đài tập thể, khái quát những gương mặt chung của cả đoàn quân bằng nét vẽ ngôn từ hết sức tài hoa. Qua ngòi bút của ông, những người lính Tây Tiến hiện ra đầy oai phong, dữ dội và khác thường. Thực tế chiến đấu gian khổ thiếu thốn đã làm cho người lính da dẻ xanh xao, sốt rét làm họ rụng hết cả tóc. Quang Dũng không hề che giấu những sự thực tàn khốc đó. Song, cái nhìn lãng mạn của ông đã thấy họ ốm mà không yếu, đã nhìn thấy bên trong cái hình hài tiều tụy của họ chứa đựng một sức mạnh phi thường. Và ngòi bút lãng mạn của ông đã biến họ thành những bức chân dung lẫm liệt, oai hùng. Cái vẻ xanh xao vì đói khát, vì sốt rét của những người lính, qua cái nhìn của ông, vẫn toát lên cái oai phong của những con hổ nơi rừng thiêng. Cái vẻ oai phong, lẫm liệt ấy còn được thể hiện quan ánh mắt giận dữ (mắt trừng gửi mộng) của họ.

Cái nhìn đa chiều của Quang Dũng đã giúp ông nhìn thấy xuyên qua cái vẻ oai hùng, dữ dằn bề ngoài của những người lính Tây Tiến là những tâm hồn còn rất trẻ, những trái tim rạo rực, khao khát yêu đương (Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm). Như vậy, trong bốn câu thơ trên, Quang Dũng đã tạc lên bức tượng đài tập thể những người lính Tây Tiến không chỉ bằng những đường nét khắc họa dáng vẻ bề ngoài mà con thể hiện được cả thế giới tâm hồn bên trong đầy mộng mơ của họ.

Vẻ đẹp bi tráng của hình tượng người lính Tây Tiến:

Chất bi tráng của hình tượng người lính Tây Tiến cũng được khắc họa đậm nét, hết sức ấn tượng. Khi viết về những người lính Tây Tiến, Quang Dũng đã nói tới cái chết, sự hi sinh nhưng không gây cảm giác bi lụy, tang thương. Cảm hứng lãng mạn đã khiến ngòi bút ông nói nhiều tới cái buồn, cái chết như là những chất liệu thẩm mỉ tạo nên cái đẹp mang chất bi hùng:

“Rải rác biên cương mồ viễn xứ
Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh
Áo bào thay chiếu anh về đất
Sông Mã gầm lên khúc độc hành”

Khi miêu tả những người lính Tây Tiến, ngòi bút của Quang Dũng không hề nhấn chìm người đọc vào cái bi thương, bi lụy. Cảm hứng của ông mỗi khi chìm vào cái bi thương lại được nâng đỡ bằng đôi cánh của lí tưởng, của tinh thần lãng mạn. Chính vì vậy mà hình ảnh những nấm mồ chiến sĩ rải rác nơi rừng hoang biên giới xa xôi đã bị mờ đi trước lí tưởng quên mình vì Tổ quốc của người lính Tây Tiến. Cái sự thật bi thảm những người lính Tây Tiến gục ngã bên đường không có đến cả mảnh chiếu che thân, qua cái nhìn của nhà thơ, lại được bọc trong những tấm ào bào sang trọng. Và rồi, cái bi thương ấy bị át hẳn đi trong tiếng gầm thét dữ dội của dòng sông Mã.

Cái chết, sự hi sinh của những người lính Tây Tiến được nhà thơ miêu tả thật trang trọng. Cái chết ấy đã tạo được sự cảm thương sâu sắc ở thiên nhiên. Và dòng sông Mã đã trân trọng đưa tiễn linh hồn người lính bằng cách tấu lên khúc nhạc trầm hùng. Hình ảnh những người lính Tây Tiến trong đoạn thơ thấm đẫm tính chất bi tráng, chói ngời vẻ đẹp lí tưởng, mang dáng vẻ của những anh hùng kiểu chinh phu thuở xưa một đi không trở lại.

Lựa chọn thể thơ 7 tiếng chắc khoẻ mang giọng điệu hào hùng như một khúc quân hành, kết hợp hài hòa giữa cái nhìn hiện thực với cảm hứng lãng mạn, Quang Dũng đã rất thành công trong nghệ thuật biểu hiện và khắc họa hình tượng người lính Tây Tiến. Những vần thơ giàu chất nhạc, chất hoạ, nghệ thuật chạm khắc, hình ảnh thơ vừa gân guốc, khoẻ khoắn, vừa mềm mại, trữ tình khiến cho bài thơ như một khúc ca ngân vang mãi. Quang Dũng cũng đã phát huy sức mạnh của thủ pháp tương phản – đối lập, một trong những yếu tố nghệ thuật mang dấu ấn thi pháp của chủ nghĩa lãng mạn trong khi khắc họa hình ảnh thiên nhiên và người lính khiến cho hình tượng trở trở nên kì vĩ, đẹp đẽ lạ thường.

Kết bài:

Tây Tiến là sự kết tinh những sắc thái vừa độc đáo vừa đa dạng của ngòi bút Quang Dũng. Nhà thơ đã sáng tạo được hình tượng tập thể những người lính Tây Tiến, miêu tả được vẻ đẹp tinh thần của những con người tiêu biểu cho một thời kì lịch sử một đi không trở lại. Hình tượng này thể hiện rõ nét những đặc sắc trong phong cách thơ Quang Dũng. Đoạn thơ trên đã góp vào bảo tàng hình ảnh những người lính bức chân dung người lính Tây Tiến rất độc đáo của mình.

Những bài thơ viết về người lính:

– Bộ đội về làng ( Hoàng Trung Thông)
– Đồng chí (Chính Hữu)
– Nhớ (Hồng Nguyên )
– Quê hương ( Giang Nam)
– Viếng bạn ( Hoàng Lộc)
– Việt Bắc (Tố Hữu)
– Tây Tiến (Quang Dũng)
– Cuộc chia ly màu đỏ ( Nguyễn Mỹ)
– Dáng đứng Việt Nam ( Lê Anh Xuân)
– Lá đỏ ( Nguyễn Đình Thi)
– Nhớ con sông quê hương ( Tế Hanh)
– Tiểu đội xe không kính ( Phạm Tiến Duật)
– Gởi theo các chú bộ đội (Trần Đăng Khoa)……

Những bài ca hát về người lính:

– Chào em cô gái Lam Hồng
– Năm anh em trên một chiếc xe tăng
– Chiếc gậy Trường Sơn
– Bài ca Trường Sơn.
– Cô gái mở đường
– Hát mãi khúc quân hành
– Hát về người chiến sỹ Việt Nam
– Màu hoa đỏ
– Tiểu đoàn 307
– ước mơ làm chú bộ đội
– Nơi đảo xa…..