Soạn bài: Vườn quốc gia Tràm Chim – Tam Nông (Thực hành đọc hiểu) – Ngữ văn 9, Cánh diều
* Nội dung chính: Văn bản Vườn quốc gia Tràm Chim – Tam Nông giới thiệu cho người đọc cảnh sắc thiên nhiên tươi đẹp, thanh bình của Tràm Chim. Đặc biệt, văn bản giúp chúng ta biết thêm được những thông tin lí thú về loài sếu cổ trụi đầu đỏ quý hiếm.
1. Chuẩn bị
– Đọc trước văn bản Vườn quốc gia Tràm Chim – Tam Nông và tìm hiểu thêm thông tin về những danh lam thắng cảnh ở Nam Bộ.
– Nếu được đi thăm Vườn quốc gia Tràm Chim, em muốn biết những thông tin gì?
– Em có biết một địa danh nào tương tự như Vườn quốc gia Tràm Chim – Tam Nông không?
Trả lời:
– Những danh lam thắng cảnh ở Nam Bộ:
+ Đảo Phú Quốc còn được mệnh danh là Đảo Ngọc- Đây là hòn đảo lớn nhất của Việt Nam. Đảo Phú Quốc có diện tích 567km2 dài 49km với khí hậu mát mẻ mang tính nhiệt đới gió mùa và được chia làm 2 mùa rõ rệt: Mùa khô chịu ảnh hưởng của gío mùa Đông Bắc và mùa mưa chịu ảnh hưởng của gió mùa Tây – Nam.
+ Chợ Nổi Ngã Bảy là chợ nổi thuộc xã Ngã Bảy được hình thành từ năm 1915. Đây là chợ nổi rất nổi tiếng của tỉnh Hậu Giang- là nơi diễn ra các hoạt động mua bán, trao đổi hàng hoá của cư dân miền sông nước đồng bằng Sông Cửu Long. Nơi đây không chỉ là nơi buôn bán hàng hoá mà còn là địa điểm thu hút được rất nhiều khách du lịch trong và ngoài nước.
+ Sân chim Vàm Hồ thuộc địa bàn tỉnh Bến Tre, có diện tích khá lớn và là tơi tập trung của hàng triệu loại chim khác nhau. Sân chim này hiện nay là khu du lịch sinh thái nổi tiếng và được quan tâm rất nhiều của tỉnh. Khi đặt chân tới đây bạn sẽ không khỏi ngỡ ngàng giữa hàng triệu loại chim, có con quen thuộc nhưng có loài chim vô cùng lạ mắt. Bạn sẽ cảm giác mình lạc trong thế giới chim vô cùng thích mắt và vui tai này.
– Nếu được đi thăm Vườn quốc gia Tràm Chim, em muốn biết những thông tin:
– Địa danh tương tự Vườn quốc gia Tràm Chim – Tam Nông
2. Đọc hiểu
* Trả lời câu hỏi giữa bài:
Câu 1: Đoạn mở đầu cho biết thông tin gì?
Trả lời:
Đoạn mở đầu cho biết thông tin:
– Vườn quốc gia Tràm Chim thuộc huyện Tam nông – tỉnh Đồng Tháp, là khu rừng có nhiều chim sinh sống.
– Vườn quốc gia Tràm Chim có cảnh sắc thiên nhiên tươi đẹp, thanh bình, thu hút nhiều du khách.
Câu 2: Chú ý các loài sinh vật ở đây.
Trả lời:
– Thực vật: có những đám rừng lau, sậy, sen, súng, lúa ma, lác, năng,…
– Động vật bò sát như trăn, rắn, lươn, rùa.
– Các loại cá đồng.
– Nhiều loài chim nước, cò, vịt trời, diệc, cồng cộc…
– Nhiều loài chim sếu, đặc biệt có nhiều sếu cổ trụi đầu đỏ quý hiếm
Câu 3: Tại sao sếu đầu đỏ được tập trung nói nhiều ở văn bản này?
Trả lời:
– Sếu đầu đỏ được tập trung nói nhiều ở văn bản này vì loài này có nhiều ở Tràm Chim, là loài biểu trưng cho Tràm Chim này.
Câu 4: Chim hạc biểu tượng cho điều gì?
Trả lời:
– Chim hạc biểu tượng cho sức mạnh, sự trường tồn và lòng thuỷ chung.
Câu 5: Vì sao có hiện tượng sếu biến mất và xuất hiện?
Trả lời:
– Sự biến mất của loài sếu là do sự di dân ồ ạt của con người và chiến tranh kéo dài làm cho hệ sinh thái thay đổi.
– Sếu xuất hiện trở lại Tam Nông vì Tam Nông là vùng đất tự nhiên đảm bảo được sự cân bằng sinh thái cho loài sếu sinh sống.
Câu 6: Chú ý đặc điểm sinh học của sếu đầu đỏ.
Trả lời:
– Sếu đầu đó màu lông xám nhạt, phơn phớt xanh màu ngọc trai, đầu và một phần cổ trụi lông, da đỏ sẫm.
– Sếu cao từ 1,5 đến 1,6 mét, lúc trưởng thành có thể nặng từ 10 đến 15 ki-lô-gam.
Câu 7: Tìm hiểu nghã của từ “luân vũ”.
Trả lời:
“Luân vũ” có nghĩa là điệu múa vòng tròn.
Câu 8: Đoạn kết nêu vấn đề gì?
Trả lời:
– Đoạn kết nêu vấn đề: Bảo vệ loài sếu đầu đỏ quý hiếm được coi là khẩn thiết.
* Trả lời câu hỏi cuối bài:
Câu 1: Nhan đề Vườn quốc gia Tràm Chim – Tam Nông cho em biết những thông tin gì? So với hai văn bản Vịnh Hạ Long: một kì quan thiên nhiên độc đáo và tuyệt mĩ và Khám phá kì quan thế giới: thác I-goa-du, cách đặt nhan đề bài viết này có gì khác?
Trả lời:
Nhan đề Vườn quốc gia Tràm Chim – Tam Nông cho cho chúng ta biết được văn bản sẽ nói về khu bảo tồn thiên nhiên Tràm Chim ở Tam Nông.
So với hai văn bản Vịnh Hạ Long: một kì quan thiên nhiên độc đáo và tuyệt mĩ và Khám phá kì quan thế giới: thác I-goa-du, cách đặt nhan đề bài viết này có chút khác biệt là nhan đề không khẳng định vẻ đẹp độc đáo gì của vườn quốc gia này mà để chỉ nêu tên địa danh để thôi thúc người đọc muốn tìm hiểu, khám phá.
Câu 2: Xác định nội dung chính của mỗi phần được đánh số trong văn bản. Thử đặt tên đề mục cho mỗi phần?
Trả lời:
– Nội dung chính của mỗi phần được đánh số trong văn bản:
1. Giới thiệu chung về vườn quốc gia Tràm Chim.
2. Giới thiệu về loài sếu đầu đỏ.
3. Hiện tượng sếu xuất hiện và biến mất, sự bảo tồn đàn sếu ở Tràm Chim.
4. Những đặc điểm sinh học và tập tính của sếu đầu đỏ ở Tràm Chim.
5. Nhận xét khái quát về giá trị của sếu đầu đỏ và sự bảo tồn loài sếu này ở Tràm Chim.
Câu 3: Phân tích đặc điểm của văn bản thông tin giới thiệu một danh lam thắng cảnh thể hiện ở văn bản trên. Chỉ ra mối quan hệ giữa đặc điểm với mục đích của văn bản này.
Trả lời:
– Đặc điểm của văn bản thông tin giới thiệu một danh lam thắng cảnh thể hiện ở văn bản trên:
+ Văn bản trình bày theo cách phân loại từng đối tượng đi từ việc quần thể động, thực vật phong phú và đa dạng sau đó tác giả đi nói về đặc điểm loại động vật đặc trưng nhất của Vườn quốc gia Tràm Chim là loại sếu đầu đỏ.
+ Hình thức: chia thành từng đoạn văn, sử dụng yếu tố miêu tả, hình ảnh minh hoạ, sử dụng các từ ngữ chuyên ngành.
+ Cấu trúc: Có đầy đủ 3 phần.
– Mối quan hệ giữa đặc điểm với mục đích của văn bản này: Văn bản Vườn quốc gia Tràm Chim – Tam Nông đã thể hiện rõ đặc điểm của văn bản thuyết minh về một danh lam thắng cảnh nhằm cung cấp cho người đọc thông tin về Vườn quốc gia Tràm Chim – Tam Nông và loại sếu đầu đỏ – loài chim quý hiếm, đặc trưng của vường quốc qia này.
Câu 4: Dựa vào văn bản, em hãy phân tích giá trị nổi bật của sếu đầu đỏ ở Vườn quốc gia Tràm Chim – Tam Nông.
Trả lời:
Giá trị nổi bật của sếu đầu đỏ ở Vườn quốc gia Tràm Chim – Tam Nông:
– Sếu đầu đỏ là “sứ thần của môi sinh”, là “nhà quý tộc đáng yêu trong các loài chim”.
– Đàn sếu xuất hiện ở Tràm Chim như một minh chứng cho sự cân bằng sinh thái tự nhiên ở khu vực này.
– Sự quý hiếm của sếu đầu đỏ đã thu hút khách du lịch đến tham quan tại Tràm Chim.
Câu 5: Trong những thông tin từ văn bản Vườn quốc gia Tràm Chim – Tam Nông em thích nhất thông tin nào? Vì sao?
Trả lời:
– Trong những thông tin từ văn bản Vườn quốc gia Tràm Chim – Tam Nông em thích nhất thông tin nói về đặc điểm của sếu đầu đỏ. Từ những thông tim mà văn bản cung cấp, em có thể hình dung được hình dáng, màu sắc, cách đàn sếu giao tiếp với nhau thật đặc sắc.
Câu 6: Bằng những hiểu biết của mình, em hãy giới thiệu một danh lam thắng cảnh ở Việt Nam.
Trả lời:
* Giới thiệu về vị trí của cảnh đẹp:
– Tràng An nằm cách trung tâm thành phố Ninh Bình 7km về hướng Tây.
– Cách di chuyển: gia đình em và các đoàn du lịch hay tới đây bằng xe ô tô, có nhiều cô chú, anh chị đi phượt bằng xe máy.
* Những nét đặc sắc ở nơi đây:
– Về thiên nhiên:
+ Quần thể Tràng An – Tam Cốc rất rộng: hơn 6000 héc-ta.
+ Có hệ thống núi đá vôi lâu đời, khoảng 250 triệu năm, núi bao quanh hồ.
+ Có nhiều thung lũng, hồ, hang động: 31 hồ đầm, 48 hang động, trong đó có nhiều hang dài đẹp như Địa Linh, hang Mây… Bên trong hang, những nhũ đá vôi chảy xuống tạo thành nhiều hình thù đẹp mắt: hình con rùa, hình bầu sữa mẹ… Và còn rất nhiều hang khác với những tên gọi gắn liền với truyền thuyết như hang Nấu Rượu, hang Cơm…
+ Điểm đặc biệt: hệ thống hang động thông nhau, có thể đi tham quan Tràng An theo đường thủy thành một vòng khép kín.
+ Ngoài đầm hồ, còn có nhiều rừng ngập mặn, rừng núi đá vôi: có thể đi tham quan bằng đường bộ, leo núi.
– Về con người: con người nơi đây thật thà, mến khách; những người chèo thuyền đưa khách đi tham quan chính là những hướng dẫn viên du lịch am hiểu lịch sử địa phương.
* Giá trị văn hóa, lịch sử:
– Quá khứ: khi Đinh Bộ Lĩnh lập lên nhà Đinh, đóng đô ở Hoa Lư, Tràng An chính là Thành Nam của kinh đô, với núi rừng, ao hồ trùng điệp tạo thành lá chắn che chở cho kinh đô.
– Hiện nay:
+ Được UNESCO công nhận là di sản thế giới: niềm tự hào của đất nước.
+ Là nơi bảo tồn thiên nhiên; là một trong những nơi phật giáo phát triển (chùa Bái Đính), được chọn làm nơi diễn ra nhiều lễ hội Phật pháp của quốc gia và khu vực.
+ Là một trong các địa điểm du lịch nổi tiếng thu hút khách du lịch, giúp phát triển kinh tế, du lịch, văn hóa quê hương.
