»» Nội dung bài viết:
Phương pháp lập luận trong bài văn nghị luận
I. Khái niệm về lập luận trong bài văn nghị luận
1. Xét ngữ liệu mục I.SGK/109
-Mục đích: Thuyết phục giặc Minh từ bỏ ý chí xâm lược nước ta
-Lí lẽ:
+ Người dùng binh giỏi là ….mà thôi
+Được thời có thế…thành lớn
+ Mất thời không thế…mà thôi.
→ Cơ sở của kết luận: “Nay…việc binh được”
2. Kết luận
Lập luận là đưa ra các lí lẽ, bằng chứng nhằm dẫn dắt người đọc, người nghe đến một kết luận nào đó mà người nói, viết muốn đạt tới.
II. Cách xây dựng lập luận
1.Xét văn bản Chữ ta- Hữu Thọ
a.Vấn đề nghị luận: Việc sử dụng tiếng Anh tràn lan ở nước ta
→ không đồng tình
b.Luận điểm, luận cứ
– Luân điểm 1:Tiếng nước ngoài (T/A) đang lấn lướt tiếng Việt trong các bảng hiệu, quảng cáo ở nước ta
+Luận cứ 1: Ở Hàn Quốc, tiếng Anh nhỏ, đặt sau chữ Triều Tiên.
+Luận cứ 2: Ở VN, đâu đâu cũng toàn chữ tiếng Anh
-Luân điểm 2: Một số trường hợp, tiếng nước ngoài được đưa vào báo chí một cách không cần thiết gây thiệt thòi cho người đọc.
+Luận cứ 1: Ở Hàn Quốc, báo phát hành trong nước, không có trang viết bằng tiếng nước ngoài.
+ Luận cứ 2: Ở Việt nam, báo nào cũng tóm tắt bài chính bằng tiếng nước ngoài.
→ Luận điểm chính xác, minh bạch
Luận cứ thực tế “mắt thấy tai nghe” của tác giả
Kết luận:
+Luận điểm là ý kiến thể hiện quan điểm, tư tưởng trong bài văn nghị luận
+ Luận cứ là các lí lẽ, dẫn chứng đưa ra làm cơ sở cho luận điểm
c. Phương pháp lập luận: Quy nạp, so sánh, đối lập. Ngoài những phương pháp lập luận trên còn có phương pháp phản đề, loại suy, diễn dịch…
2. Kết luận:
Để xây dựng lập luận cho bài văn nghị luận, người viết phải xác định được luận điểm chính xác, minh bạch, tìm các luận cứ thuyết phục, biết vận dụng phương pháp lập luận phù hợp để làm sáng tỏ luận điểm
*Ghi nhớ (sgk/111)
III Luyện tập
1. Bài tập 1:
Luận điểm: Chủ nghĩa nhân đạo trong văn học trung đại phong phú và đa dạng
-Luận cứ:
+ Lí lẽ: Chủ nghĩa nhân đạp biểu hiện ở lòng thương người, lên án tố cáo những thế lực tàn bạo chà đạp lên con người….
+ Băng chứng thực tế: qua các tác phẩm văn học thời Lí, qua sáng tác của Hồ Xuân Hương, Nguyễn Du, Nguyễn Đình Chiểu…
2. Bài tập 2
a. Đọc sách đem lại cho ta nhiều điều bổ ích
-Đọc sách nâng cao tầm hiểu biết về tự nhiên và xã hội
-Đọc sách giúp ta khám phá ra chính bản thân mình
-Đọc sách chắp cánh cho ước mơ và sáng tạo
-Đọc sách giúp cho việc diễn đạt tốt hơn.
b.Môi trường đang bị ô nhiếm nặng nề
– Đất đai bị xói mòn, sa mạc hóa
-Không khí ngày càng bị ô nhiễm
– Nước bị nhiễm bẩn, không thể tưới cây, không thể ăn uống, tắm rửa
-Môi sinh đang bị tàn phá, đang bị hủy diệt
c. Văn học dân gian là những tác phẩm nghệ thuật ngôn từ truyền miệng
-Văn học dân gian là những tác phẩm nghệ thuật ngôn từ
-Văn học dân gian là những tác phẩm truyền miệng.
