Cảm nhận vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ trong tình yêu qua bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh

Cảm nhận vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ trong tình yêu qua bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh.

Dàn bài 1:

Mở bài:

– Xuân Quỳnh là một trong những gương mặt trẻ nổi bậc nhất trong nền văn học chống Mỹ cứu nước. Thơ Xuân Quỳnh là tiếng nói đầy cảm xúc, có sắc thái rất riêng, đậm chất nữ tính của một tâm hồn phụ nữ rất thông minh, sắc sảo, giàu yêu thương. Đó là tiếng lòng của một tâm hồn phụ nữ nhiều trắc ẩn,vừa hồn nhiên,tươi tắn vừa chân thành, đằm thắm và luôn da diết trong khát vọng về hạnh phúc bình dị, đời thường.

– Sóng được sáng tác năm 1967,là bài thơ đặc sắc viết về tình yêu,rất tiêu biểu cho phong cách thơ Xuân Quỳnh. Bài thơ là tiếng lòng chân thành, bộc lộ vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ trong tình yêu.

Thân bài:

– Hình tượng “sóng” là một sáng tạo độc đáo của Xuân Quỳnh. Sóng là sự ẩn thân, hóa thân của nhân vật trữ tình “em”. Qua hình tượng sóng, Xuân Quỳnh diễn tả cụ thể, sinh động những trạng thái, cung bậc tình cảm, tâm hồn của người phụ nữ trong tình yêu: nhân hậu, khao khát yêu thương và luôn hướng tới một tình yêu cao thượng, lớn lao.

– Qua hình tượng “sóng”, Xuân Quỳnh đã diễn tả cụ thể, sinh động những trạng thái,cung bậc tình cảm khác nhau của người phụ nữ nhân hậu, khao khát yêu thương và hướng tới tình yêu cao cả, lớn lao.

+ Thể hiện tiếng nói của trái tim tuổi trẻ mang khát vọng tình yêu muôn thuở:

“Ôi con sóng ngày xưa
Và ngày sau vẫn thế
Nỗi khát vọng tình yêu
Bồi hồi trong ngực trẻ”.

+ Khao khát khám phá sự bí ẩn của qui luật tình yêu nhưng không tìm thấy câu trả lời:

“Em cũng không biết nữa
Khi nào ta yêu nhau”.

+ Bộc lộ một tình yêu sôi nổi, đắm say, nồng nàn, mãnh liệt, một nỗi nhớ cồn cào, da diết, chiếm lĩnh cả thời gian và không gian (chiếm lĩnh cả thời gian và không gian,chiều rộng và chiều sâu…):

“Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức”.

+ Luôn hướng về một tình yêu thủy chung son sắt:

“Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh – một phương”.

– Khát vọng có được tình yêu vĩnh hằng, bất tử để làm đẹp cho cuộc đời:

“Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ”.

– Đặc sắc nghệ thuật: ẩn dụ (mượn hình tượng sóng để thể hiện tình yêu một cách sinh động, gợi cảm), thể thơ năm chữ với nhịp điệu linh hoạt,nhịp nhàng gợi âm vang của sóng, ngôn từ giản dị,trong sáng,hình ảnh thơ giảu sức gợi.

– Bài thơ đã thể hiện nổi bật vẻ đẹp tâm hồn người phụ nữ trong tình yêu: chân thành, say đắm, nồng nàn, mãnh liệt, thủy chung, trong sáng, cao thượng. Nó vừa mang nét đẹp tình yêu hồn hậu, đầy nữ tính của người phụ nữ Việt Nam truyền thống, vừa có nét táo bạo, chủ động đến với tình yêu của người phụ nữ Việt Nam hiện đại.

Kết bài:

– Đánh giá chung: Sóng là bài thơ tiêu biểu của Xuân Quỳnh và của thơ ca Việt Nam hiện đại viết về đề tài tình yêu.

– Khẳng định: Giá trị nhân văn của bài thơ chính là sự khắc họa vẻ đẹp tâm hồn người phụ nữ trong tình yêu.

Dàn bài 2:

Cảm nhận vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ trong tình yêu qua bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh.

I. Mở bài:

– Giới thiệu qua tác giả Xuân Quỳnh: là một trong những gương mặt tiêu biểu nhất của phong trào thơ trẻ chống Mĩ.

– Đặc điểm phong cách: Thơ Xuân Quỳnh là một hồn thơ rất đỗi trẻ trung, tươi mát, đầy nữ tính. Vừa khát khao một tình yêu lý tưởng, vừa hướng tới hạnh phúc thiết thực của đời thường. Tất cả những điều ấy được thể hiện trong một hồn thơ giản dị, tự nhiên và hồn nhiên.

– Có thể nói, cùng với Thuyền và biển, Thơ tình cuối mùa thu, bài thơ Sóng đã kết tinh được tất cả những gì là sở trường nhất của hồn thơ Xuân Quỳnh.

2. Thân bài:

– Hình tượng trung tâm và nổi trội trong bài thơ là hình tượng “Sóng”.

+ Sức sống và vẻ đẹp tâm hồn của nhà thơ trẻ cũng như mọi sáng tạo nghệ thuật trong bài thơ đều gắn liền với hình tượng sóng. Cả bài thơ là những con sóng tâm tình của một người phụ nữ được khơi dậy khi đứng trước biển cả.

+ Sóng là một trong những hình tượng ẩn dụ, nó là sự hóa thân của cái tôi trữ tình của Xuân Quỳnh. Sóng và em, vừa hòa hợp là một, lại vừa phân đôi để soi chiếu, cộng hưởng. Tâm hồn người phụ nữ đang yêu soi vào sóng để thấy rõ lòng mình, nhờ sóng để biểu hiện những trạng thái của lòng mình.

→ Với hình tượng sóng, có thể nói Xuân Quỳnh đã tìm được một cách thể hiện thật xác đáng tâm trạng của người phụ nữ trong tình yêu.

– Hình tượng sóng đã gợi ra trong cả bài thơ bằng âm điệu:

+ Bài thơ có một âm hưởng dào dạt, nhịp nhàng, lúc sôi nổi trào dâng, lúc thì thầm sâu lắng, gợi âm hưởng của những đợt sóng miên man, vô tận. Âm hưởng ấy được tạo dựng nên bởi thể thơ năm chữ, với những câu thơ liền mạch, từng không ngắt nhịp, các khổ thơ được gắn kết với nhau bằng cách nối vần (Khi nào ta yêu nhau / Con sóng dưới lòng sâu).

→ Nhịp sóng đó cũng chính là nhịp lòng của tác giả, một tâm trạng đang xao động, trào dâng, miên man và chất chứa những khát khao, rạo rực.

– Tình yêu luôn đi liền với nỗi nhớ:

+ Tâm hồn đang yêu ở đây luôn soi vào sóng để diễn tả cái sâu sắc, bao la của nỗi nhớ trong lòng mình, nó choán đầy cả tầng sâu và bề rộng, nó chiếm lĩnh trọn cả thời gian, cả ngày lẫn đêm:

“Con sóng dưới lòng sâu
Ngày đêm không ngủ được”

– Sóng như nỗi lòng của người con gái vậy:

+ Lòng em nhớ đến anh – Cả trong mơ còn thức. Em thức cả trong mơ. Nỗi nhớ không chỉ chiếm lĩnh ý thức mà còn thấm sâu vào tiềm thức.

+ Tình yêu rất sôi nổi, nồng nhiệt của Xuân Quỳnh cũng lại là một tình yêu chân thành và trong sáng, một tình yêu đòi hỏi sự gắn bó thủy chung. Như mọi con sóng dù muôn vời cách trở nhưng vẫn hướng vào bờ và nhất định tới bờ, thì lòng em cũng thế:

“Dẫu xuôi về phương Bắc
Hướng về anh – một phương”

+ Đứng trước biển, cũng là đối diện với sự vô cùng vô tận của không gian, sự vô thủy vô chung của thời gian và thấy đời người thật ngắn ngủi Xuân Quỳnh muốn được có mặt mãi trên cõi đời này. Để được sống, được bất tử trong tình yêu. Sống trong tình yêu là hạnh phúc, là khát vọng vĩnh hằng.

– Bài thơ kết thúc, nhưng những con sóng trong trái tim say đắm của Xuân Quỳnh vẫn cồn cào trong ngực, trong lồng ngực của những đôi lứa yêu nhau Con sóng tình yêu không bao giờ ngừng nghỉ. Mãi mãi dào dạt, bồi hồi trong ngực trẻ.

3. Kết bài:

– Khẳng định: hình tượng sóng đã làm cho bài thơ thành công.

– Tình yêu luôn luôn quan trọng với cuộc sống của mỗi con người, mỗi chúng ta ai cũng có quyền yêu và được yêu. Và tình yêu của tuổi trẻ là tình yêu mãnh liệt và cảm xúc trong sáng nhất.

Bài văn tham khảo:

Cảm nhận vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ trong tình yêu qua bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh.

Mở bài:

Không biết từ bao giờ những con sóng ào ạt từ sông, từ biển đã tròn lăn chạm vào trái tim của người nghệ sĩ. Nếu Nguyễn Khuyến thổi vào gợn sóng biếc hơi thở của một mùa thu trong veo, Huy Cận vẽ sóng Tràng Giang bằng những dòng thơ hiu hắt của một kẻ sĩ bất lực trước thời cuộc thì nữ sĩ Xuân Quỳnh đã khoác lên những con sóng bạc đầu tấm áo tình yêu nồng nàn, vĩnh cửu bằng một hồn thơ đắm say, cháy bỏng. Giữa lúc cuộc kháng chiến chống Mỹ đang nước sôi lửa bỏng, vẻ đẹp dịu dàng, chung thủy trong tình yêu của người con gái được Xuân Quỳnh thể hiện trong bài thơ “Sóng” ngời sáng như một hòn ngọc báu của Văn chương.

Thân bài:

Mở đầu bài thơ, Xuân Quỳnh đã diễn tả trạng thái của sóng và đồng hành theo đó là tâm trạng người phụ nữ đang yêu với nghệ thuật ẩn dụ đầy độc đáo:

Dữ dội và dịu êm
Ồn ào và lặng lẽ
Sông không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể

Với nghệ thuật đối lập: dữ dội – dịu êm, ồn ào – lặng lẽ, Xuân Quỳnh đã thể hiện một cách chân thực tâm trạng người phụ nữ đối với tình yêu, lúc thì dịu dàng, đằm thắm, khi thì khao khát, mãnh liệt. Điều đó cho thấy trong tận sâu thẳm tâm hồn, người phụ nữ trong tình yêu luôn có những mâu thuẫn, thể hiện nội tâm phong phú và là điều thường tình đối với người con gái đang yêu. Vậy mới thấy họ đáng yêu như thế nào.

Xuân Quỳnh rất tài tình khi sử dụng nghệ thuật nhân hoá: “Sông không hiểu nổi mình – Sóng tìm ra tận bể”. Nếu sông không hiểu được bản thân mình như thế nào thì sóng sẽ không do dự, sẵn sàng từ bỏ sông để tìm ra bể lớn, đến nơi rộng mênh mông, cũng giống như người phụ nữ trong tình yêu, họ sẵn sàng bỏ tất cả những điều nhỏ nhen, ích kỷ, tìm đến với tình yêu lớn lao. Vậy mới thấy quan niệm độc đáo, mới mẻ của Xuân Quỳnh về tình yêu.

Khổ thơ thứ hai được Xuân Quỳnh viết nên với niềm bồi hồi đầy sâu lắng:

Ôi con sóng ngày xưa
Và ngày sao vẫn thế
Nỗi khát vọng tình yêu
Bồi hồi trong ngực trẻ

Từ “Ôi” cảm thán được thốt lên như đi sâu vào lòng người đọc. Một từ “Ôi” làm trái tim bao người xốn xang, rộn ràng vì tình yêu, nhất là tuổi trẻ. Lại thêm “ngày xưa”, “ngày sau”, “vẫn thế” như đinh ninh rằng tình yêu vẫn luôn và sẽ tồn tại mãi mãi cả trong quá khứ, hiện tại và tương lai. Câu thơ “Nỗi khát vọng tình yêu” thể hiện khao khát mãnh liệt về tình yêu làm bao người trẻ phải “bồi hồi” nơi lòng ngực. Xuân Quỳnh rất thấu hiểu điều ấy, nó như chắc chắn thêm nữa tâm hồn người phụ nữ trong tình yêu đẹp biết bao.

Tiếp đến Xuân Quỳnh thắc mắc nghĩ đến nguồn gốc đầy bí ẩn của tình yêu mà không ai có thể lý giải một cách tường tận:

Trước muôn trùng sóng bể
Em nghĩ về anh, em
Em nghĩ về biển lớn
Từ nơi nào sóng lên

Đứng trước sóng bể bao la, rộng lớn mênh mông, em nghĩ đến anh đầu tiên, rồi nghĩ đến em, sau cùng em nghĩ về biển lớn. Chỉ như vậy thôi cũng đủ thấy sự trân trọng của em đối với anh, đối với tình yêu giữa anh và em như thế nào. Đọc những câu thơ ấy, ta không thể phủ nhận vẻ đẹp tâm hồn người phụ nữ trong tình yêu, thật trong sáng biết bao. Câu hỏi tu từ cuối khổ “Từ nơi nào sóng lên?” như một nỗi niềm bâng khuâng về nguồn gốc tình yêu.

Và không chờ đợi lâu hơn nữa, Xuân Quỳnh đã tự mình lý giải về nguồn gốc của tình yêu:

Sóng bắt đầu từ gió
Gió bắt đầu từ đâu
Em cũng không biết nữa
Khi nào ta yêu nhau?

Xuân Quỳnh đã tìm được nguồn gốc của sóng “Sóng bắt đầu từ gió”, nhưng lại tiếp tục băn khoăn khi không thể lý giải được gió bắt đầu từ đâu, em đã “chịu thua” mà thốt nên câu “Em cũng không biết nữa”. Lại tiếp câu thơ “Khi nào ta yêu nhau?” là một câu hỏi không có câu trả lời. Tình yêu thật diệu kỳ biết bao, nó đến mà không biết lúc nào nó đến. Vâng! Có yêu tha thiết thì mới nghĩ nhiều về tình yêu, về nguồn gốc của tình yêu đến thế, càng tôn lên vẻ đẹp nơi tâm hồn của người con gái khi yêu.

Có thể nói khổ thơ thứ năm rất đặc sắc, đó chính là nỗi nhớ nhung da diết em dành cho anh:

Con sóng trên mặt nước
Con sóng dưới lòng sâu
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được
Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức

Nghệ thuật nhân hoá vô cùng độc đáo, Xuân Quỳnh đã tinh tế khi khắc họa nỗi nhớ của sóng đối với bờ “Con sóng dưới lòng sâu – Con sóng trên mặt nước – Ôi con sóng nhớ bờ – Ngày đêm không ngủ được”, “dưới lòng sâu” rồi lại “trên mặt nước”, từ nỗi nhớ không thể nhìn thấy cho đến nỗi nhớ thấy rõ mồn một, Xuân Quỳnh đã rất thành công về việc thể hiện nỗi nhớ của sóng, nỗi nhớ ấy rất mãnh liệt và lâu dài tồn tại cả ngày lẫn đêm. Từ nỗi nhớ của sóng đối với bờ, Xuân Quỳnh liên hệ đến nỗi nhớ em dành cho anh, nỗi nhớ ấy cũng không kém phần mãnh liệt so với nỗi nhớ của sóng. Nỗi nhớ của em tồn tại trong ý thức, xen lẫn cả vào tiềm thức. Có ai đó đã nói rằng nhớ chính là nhắc nhở mình đang yêu. Phải có yêu thì mới có nhớ, có yêu sâu đậm thì mới nhớ mãnh liệt. Một lần nữa, ta không thể phủ nhận nét đẹp tâm hồn người phụ nữ trong tình yêu.

Truyền thống làm nên nét đẹp của người phụ nữ Việt Nam chính là lòng thủy chung. Và Xuân Quỳnh đã khẳng định lòng thủy chung son sắt và sẵn sàng vượt qua mọi khó khăn để đến với tình yêu qua khổ thơ thứ 6 và 7:

Dẫu xuôi về phương Bắc
Dẫu ngược về phương Nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh – một phương
Ở ngoài kia đại dương
Trăm ngàn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dẫu muôn vời cách trở

Nghệ thuật điệp cấu trúc rất độc đáo: “Dẫu… Dẫu” đã giúp Xuân Quỳnh thể hiện lòng thủy chung của em đối với anh. Hai câu thơ đầu khổ sáu vô cùng đặc biệt “Dẫu xuôi về phương Bắc – Dẫu ngược về phương Nam”, đáng lẽ phải là xuôi Nam, ngược Bắc, nhưng điều đó có gì quan trọng? Khi yêu, dù cho mọi trật tự đều đảo lộn thì em vẫn một mực thủy chung, dù cho em ở bất kỳ nơi nào thì em vẫn luôn hướng về một phương, đó là phương anh. Chính tình yêu mặn nồng tha thiết mà cả trăm ngàn con sóng dù ở xa rất xa bờ nhưng chúng vượt qua tất cả khoảng cách địa lý để tìm đến bờ, đó là lẽ tự nhiên. Ẩn ý đằng sau ấy chính là nói lên em cũng sẽ như sóng kia, dù cho có bao chông gai, trở ngại em sẽ vượt qua tất cả để đến với anh, với tình yêu của đôi ta. Như ca dao có câu: “Thương nhau mấy núi cũng trèo – Mấy sông cũng lội, vạn đèo cũng qua”.

Người phụ nữ vốn rất nhạy cảm, trong tình yêu lại càng nhạy cảm hơn. Nếu ở hai khổ thơ trước, em rất lạc quan, tự tin vào tình yêu thì ở khổ thơ tiếp theo, em lại lo lắng, trăn trở về cuộc đời:

Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa

Xuân Quỳnh ý thức rất rõ về cái hữu hạn của cuộc sống, dẫu cuộc đời có dài đến đâu thì thời gian vẫn trôi đi mà không chờ đợi ai bao giờ, cũng giống như biển dẫu rộng lớn, vô tận thì mây vẫn bay về nơi xa.

Chính vì ý thức được sự hữu hạn của cuộc đời nên Xuân Quỳnh khao khát được như sóng, tan vỡ rồi lại “tái sinh”, tồn tại mãi mãi giữa đại dương mênh mông, điều đó thật giống với tình yêu của em, sống mãi với tình yêu rộng lớn của cộng đồng:

Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ.

Xuân Quỳnh đã rất thành công trong việc sử dụng thể thơ năm chữ, dễ đi vào lòng người, lấy hình tượng sóng để diễn tả tâm trạng người phụ nữ, bên cạnh đó còn có các nghệ thuật nhân hoá, đối lập, ẩn dụ…thể hiện vẻ đẹp tinh tế của người phụ nữ trong tình yêu, một tâm hồn nhạy cảm, sâu lắng mà cũng mãnh liệt đầy ý nhị.

Kết bài:

“Sóng” là bài thơ rất hay về tình yêu của Xuân Quỳnh, thể hiện vẻ đẹp tâm hồn Xuân Quỳnh cũng như vẻ đẹp tâm hồn người phụ nữ trong tình yêu. Và cũng rất gần gũi với tình yêu giới trẻ hiện nay, thật đẹp và tinh khiết.

Bài văn tham khảo:

Trong bài thơ “Sóng”, nhà thơ Xuân Quỳnh viết:
Cuộc đời tuy dài thế […]
Để ngàn năm còn vỗ.
(Trích Sóng – Xuân Quỳnh, Ngữ văn 12, tập một, NXB Giáo dục Việt Nam, Hà Nội, 2019, Tr. 156)
Anh/ chị hãy phân tích đoạn trích trên; từ đó nhận xét về vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ đang yêu được thể hiện qua đoạn trích.

BÀI LÀM

Mở bài:

“Tôi đã yêu từ khi chưa có tuổi
Lúc chưa sinh, vơ vẩn giữa vòng đời;
Tôi sẽ yêu khi đã hết tuổi rồi,
Không xương vóc, chỉ huyền hồ bóng dáng”

Xuân Diệu – ông hoàng của thơ ca tình yêu – đã từng thể hiện cái khát vọng được yêu một cách kì lạ như thế. Yêu khi còn được sống, đó là lẽ tất nhiên, nhưng ngay cả khi không còn tồn tại, ông vẫn muốn làm một kẻ đa tình. Đó chính là cái khát vọng được bất tử hóa tình yêu. Đến Xuân Quỳnh, một lần nữa ta lại bắt gặp cái khát vọng tha thiết ấy. Hai khổ cuối của bài thơ “Sóng” đã nói cùng ta những nỗi lo âu trăn trở trước sự trôi chảy của thời gian, sự ngắn ngủi của kiếp người, đồng thời thể hiện niềm ước mong cháy bỏng, muốn dâng hiến, muốn hy sinh để mãi mãi được sống trong tình yêu, để tình yêu còn mãi, đó cũng chính là vẻ đẹp của người phụ nữ trong tình yêu:

“Cuộc đời tuy dài thế (…)
Để ngàn năm còn vỗ”.

Thân bài:

1. Khái quát tác giả, tác phẩm

Xuân Quỳnh được mệnh danh là “bà hoàng của thơ ca tình yêu”. Thơ Xuân Quỳnh in đậm vẻ đẹp nữ tính, là tiếng nói của một tâm hồn giàu trắc ẩn, hồn hậu, chân thực và luôn da diết khát vọng hạnh phúc đời thường. Xuân Quỳnh để lại cho đời nhiều tập thơ có giá trị với nhiều bài thơ đặc sắc, trong đó “Sóng” được xem là một trong những tác phẩm tiêu biểu cho hồn thơ của bà. Bài thơ “Sóng” được sáng tác nhân chuyến đi thực tế ở bãi biển Diêm Điền, tỉnh Thái Bình, in trong tập “Hoa dọc chiến hào”. Ở bài thơ này, thông qua hình tượng sóng, Xuân Quỳnh đã diễn tả một cách cụ thể, sinh động khát vọng tình yêu với những cung bậc cảm xúc phong phú, qua đó thể hiện vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ đang yêu.

2. Cảm nhận đoạn thơ.

Đoạn thơ trên có thể được chia làm hai phần: phần một, bốn câu thơ đầu, nói về nỗi lo âu trăn trở của nhân vật trữ tình em trước sự hữu hạn của đời người. Phần hai, bốn câu thơ cuối, nói về khát vọng muốn được bất tử hóa tình yêu.

Phần một, bốn câu thơ đầu, thể hiện một nỗi lo âu trăn trở:

“Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa”.

Khổ thơ có bốn hình ảnh được chia thành hai cặp đối lập: cuộc đời – năm tháng; biển – mây. Nếu cặp đối lập thứ nhất nói về thời gian thì cặp đối lập thứ hai nói về không gian. Các cặp đối lập có cấu trúc tương đồng, là hình thức rút gọn của lập luận so sánh tương phản: Nếu vế thứ nhất đưa ra một luận đề thì vế thứ hai đưa ra một phản đề. Cuộc đời con người tuy dài, nhưng so với dòng chảy vô thủy vô chung của thời gian thì nó chỉ là một cái chớp mắt. Cũng như vậy, biển kia dẫu rộng lớn, nhưng so với đường bay của mây trời, với sự không cùng của vũ trụ thì nó cũng thật là nhỏ hẹp. Cái hữu hạn được đặt bên cạnh cái vô hạn, làm nổi bật tính chất tạm thời, thoáng chốc của kiếp nhân sinh.

Việc đặt cái hữu hạn bên cái vô hạn cũng hé lộ cho ta thấy một nỗi lo âu trăn trở khôn nguôi của nhân vật trữ tình: cuộc đời là ngắn ngủi, đồng nghĩa rằng đến một ngày, chúng ta sẽ chẳng còn sống để yêu nhau được nữa. Chúng ta sẽ trở thành hư vô, tình yêu của anh và em cũng sẽ biến mất như chưa hề tồn tại. Thật là một phát hiện khiến ta không khỏi ngậm ngùi nuối tiếc. Nó làm ta nhớ đến những lời thở than cũng não lòng không kém của Xuân Diệu:

Tình thổi gió, màu yêu lên phấp phới;
Nhưng đôi ngày, tình mới đã thành xưa.
Nắng mọc chưa tin, hoa rụng không ngờ,
Tình yêu đến, tình yêu đi, ai biết!
Trong gặp gỡ đã có mầm ly biệt;
Những vườn xưa, nay đoạn tuyệt dấu hài;
Gấp đi em, anh rất sợ ngày mai;
Đời trôi chảy, lòng ta không vĩnh viễn.

Từ nỗi ngậm ngùi nuối tiếc ấy, nhân vật trữ tình em khát khao một sự hóa thân:

“Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ”.

Mở đầu bài thơ là hình ảnh những con sóng, và kết thúc bài thơ cũng là hình ảnh những con sóng. Tuy nhiên, nếu ở bảy khổ thơ trước, hình ảnh sóng luôn xuất hiện song hành với hình tượng em, dù tương đồng nhưng vẫn tách bạch, thì đến đây, em lại muốn hòa nhập với sóng, muốn tan ra thành sóng.

Vì đâu lại có cái nỗi khát vọng được hóa thân này? Vì em rồi sẽ mất đi, nhưng sóng thì còn mãi. Em là hữu hạn, tình yêu của em là hữu hạn; còn sóng là vĩnh hẳng, sự dạt dào của sóng là vô thủy vô chung. Muốn được “tan ra thành trăm con sóng nhỏ” là tâm thế sẵn sàng hy sinh, để biến cái hữu hạn thành vô hạn, biến cái ngắn ngủi thành cái thiên thu, để mãi mãi được yêu, để tình yêu vĩnh cửu như những con sóng kia, giữa biển khơi ngàn năm còn vỗ. Đó quả là khát vọng cao đẹp của một tâm hồn luôn tràn đầy tình yêu sống. Trong một bài thơ khác, Xuân Quỳnh cũng đã từng thể hiện cái ý nguyện đáng trân trọng này:

“Em trở về đúng nghĩa trái tim em
Là máu thịt, đời thường ai chẳng có
Cũng ngừng đập lúc cuộc đời không còn nữa
Nhưng biết yêu anh cả khi chết đi rồi”

Khát vọng “được tan ra thành trăm con sóng nhỏ” cũng là khát vọng muốn sống đẹp, yêu hết mình, để dâng tặng cho cuộc đời này một chút sắc hương, làm cho “biển lớn tình yêu” của loài người luôn dạt dào say đắm; để cho cõi nhân sinh mãi mãi tươi trẻ, không rơi vào già cỗi, buồn tẻ, câm lặng. Đó là nỗi ước mong của một tâm hồn cao thượng, vị tha.

3. Nghệ thuật

Thành công về mặt nghệ thuật của đoạn thơ là ở việc sử dụng thể thơ năm chữ ngắn gọn, cô đọng và đầy uyển chuyển; nhịp thơ linh hoạt: lúc sôi nổi da diết, lúc nhẹ nhàng sâu lắng; vận dụng tài tình các thủ pháp nghệ thuật như điệp, đối, ẩn dụ…; giọng thơ vừa trữ tình nhưng cũng đậm chất triết lí… Tất cả đã góp phần làm nên nét đặc sắc cho đoạn thơ.

4. Nhận xét về vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ đang yêu:

Thơ là tiếng nói của con tim, là hình ảnh phản chiếu của tâm hồn. ‘Sóng” có thể được coi là một thi phẩm kết tinh những vẻ đẹp tâm hồn của nữ sĩ Xuân Quỳnh. Chỉ qua hai khổ thơ trên, ta đã thấy được điều đó. Vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ đang yêu thể hiện trước hết ở những suy tư về sự hữu hạn của cuộc đời. Cuộc đời ngắn ngủi, mà khát khao yêu đương thì quá rộng dài. Đấy là nỗi trăn trở của một tấm lòng luôn cháy bỏng khát vọng tình yêu. Không ý thức hết được giá trị của tình yêu, không yêu đương một cách say đắm, mãnh liệt, hẳn nhà thơ sẽ không có nỗi trăn trở ấy. Nhưng đẹp nhất có lẽ vẫn là cái khát vọng được dâng hiến, được hy sinh, được “tan ra” để chiến thắng cái hữu hạn, để mãi mãi còn được yêu, để làm cho tình yêu thành bất tử.

Kết bài:

Nhận định về bài thơ “Sóng” của Xuân Quỳnh, giáo sư Trần Đăng Suyền có viết: “Đó là cuộc hành trình khởi đầu là sự từ bỏ cái chật chội, nhỏ hẹp để tìm đến một tình yêu bao la rộng lớn, cuối cùng là khát vọng được sống hết mình trong tình yêu, muốn hóa thân vĩnh viễn thành tình yêu muôn thuở”. Nhận định đó đã bao quát được được toàn bộ hành trình cảm xúc của bài thơ. Những con sóng biển khơi, những con sóng tình yêu, qua tâm hồn nhạy cảm và cao đẹp của Xuân Quỳnh, đã vận động, xao động, kiếm tìm, để rồi cuối cùng vút lên thành thành một nỗi ước mong cháy bỏng: ước mong được dâng hiến cho sự trường tồn vĩnh viễn của tình yêu muôn thuở. Đọc bài thơ “Sóng”, đặc biệt là hai khổ thơ cuối, ta không khỏi suy ngẫm về mình, về những tháng năm ta đã phí hoài vô nghĩa, về một cuộc sống quá đỗi nghèo nàn vô vị. Tiếng thơ Xuân Quỳnh, lúc dịu dàng đằm thắm, lúc sôi nổi thiết tha, đã đánh thức tâm hồn ta, khiến con tim ta náo nức, khiến ta muốn một lần được sống, được yêu thật mãnh liệt hết mình, để dâng hiến cho khu vườn trần gian này những sắc màu tươi đẹp nhất. Nó khiến ta nhớ đến lời giục giã của ông hoàng thơ tình Xuân Diệu:

Thà một phút huy hoàng rồi chợt tối,
Còn hơn buồn le lói suốt trăm năm.

Xem thêm:

»»» Bài viết cùng chủ đề:

Để lại một bình luận Huỷ trả lời