Một ngày của Ích-chi-an
(trích “Người cá” của Alexander Belyaev)
Trời sắp sáng.
Không khí ấm áp và ẩm đượm mùi hương ngọt ngào của các loại hoa quý. Không một chiếc lá nào động đậy. Tịch mịch. Ích-chi-an đi trên con đường nhỏ rải cát trong vườn. Ở thắt lưng đung đưa một con dao găm, chiếc kính, bốn chiếc “chân nhái”. Chỉ có tiếng cát lạo xạo dưới chân. Con đường nhỏ cũng khó nhận ra vì xung quanh là cây cỏ rậm rì. Sương mù từ các hồ nước bốc lên. Thỉnh thoảng Ích-chi-an lại vướng phải một cành cây. Những hạt sương sớm rơi xuống mái tóc và hai má nóng hổi của anh.
Con đường nhỏ ngoặt sang phải và dốc xuống. Không khí ngày càng mát và ẩm hơn. Đến chỗ những phiến đã Ích-chi-an bước chậm lại rồi dừng hẳn. Anh đeo lên mặt chiếc kính đen có hai mắt to và rất dày, xỏ bốn “chân nhái” vào tay chân. Anh thở hết không khí trong phối ra và nhảy xuống hồ nước. Nước mát thấm vào mang và làm anh khoan khoái dễ chịu. Những khe mang bắt đầu hoạt động nhịp nhàng: Thế là con người đã biến thành cá.
Mấy động tác tay thật mạnh đã đưa Ích-chi-an xuống tới đáy hồ nước. Anh bơi một cách thoải mái trong bóng tối dày đặc. Anh đưa tay cầm cái móc sắt trên bức tường đá. Cạnh nó là cái móc thứ hai, thứ ba… Thế là anh đã vào được đường hầm đầy nước. Anh đi dưới đáy hâm, có một dòng nước lạnh chảy ngược lại. Anh đạp chân và ngoi lên. Làn nước ấm ở những hồ nước trong vườn đang theo đường hầm mà xuôi ra biển. Anh chặp tay trên ngực, năm ngửa ra và cứ
[….] Ích-chi-an nằm ngửa. Giông tố đã dứt. Xa xa về phía đông có tiếng sấm. Mưa rào ập xuống như trút. Ích-chi-an khoan khoái lim dim đôi mắt. Một lúc sau anh mở mắt ra, đứng thẳng người dậy, nửa người chìm dưới nước và nhìn quanh. Anh đang đứng trên đỉnh một ngọn sóng cao ngất. Quanh anh là biển, trời, gió, mây, mưa và sóng. Tất cả những cái đó quyện với nhau thành một khối quay cuồng, gào thét ầm ầm. Từng đợt sóng chồm lên và dội xuống như thác.
Cảnh tượng đó khiến người bình thường sợ hãi nhưng lại làm Ích-chi-an thích thú. Tất nhiên phải thận trọng, nếu không sẽ bị những ngọn sóng khổng lồ ập xuống người. Nhưng Ích-chi-an có thể luồn theo sóng chẳng kém gì cá. Chỉ cần nắm được đặc tính của từng loại sóng…
Ích-chi-an thích nhào lộn trong các lớp sóng gần bờ, nhưng cũng biết rằng trò chơi đó nguy hiểm. Có lần anh bị sóng bất ngờ quật ngã, đầu đập xuống đáy. Anh ngất đi. Trong trường hợp đó, người bình thường có thể chết, nhưng Ích-chi-an thì chỉ nằm yên một lúclà tỉnh lại.
Mưa đã tạnh và đã chuyển về phía đông theo cơn bão. Gió đổi chiều. Gió ấm từ vùng nhiệt đới phía bắc bắt đầu thổi tới. Từng mảng trời xanh lộ qua những đám mây đen. Nắng rọi xuống mặt sóng. Hai cầu vồng xuất hiện về phía đông nam, trên bầu trời còn tối. Biển cả đã thay đổi hẳn bộ mặt. Nó không đen sạm nữa mà xanh biếc với những vệt màu lá cây ở chỗ có nắng rọi xuống.
Mặt Trời! Trong khoảnh khắc, bầu trời và biển cả, bờ biển và những ngọn núi xa đều khác lạ hẳn đi. Sau giông bão, không khí dễ thở và tươi mát biết bao nhiêu! Ích-chi-an khi thì hít không khí trong lành của biển vào phổi, lúc thì thở mạnh bằng mang. Chỉ mình Ích-chi-an mới biết được sau cơn giông tố, trời, biển quay cuồng làm một, không khí hoà với nước, nước được no dưỡng khí thì thở hít thật là dễ chịu. Lúc đó, tất cả các loại tôm, tất cả đều tươi rói.
Sau giông bão, những chú cá con từ những đám rong biển, từ những khe đá, những bãi san hô và bọt biển bơi ra. Theo sau là những con cá lớn vừa ẩn náu ở những vũng sâu. Cuối cùng, khi biển đã lặng hẳn thì mới thấy xuất hiện những con sứa hiền lành, yếu đuối, những chủ tôm con trong suốt và nhẹ như bấc cùng các loài tôm cá khác.
Cách Ích-chi-an không xa, đàn cá heo bạn thân của anh đang đùa giỡn. Chúng nhìn anh bằng cặp mắt vui tươi, láu lỉnh và tò mò. Lưng chúng màu đen bóng ẩn hiện giữa những lớp sóng. Chúng vùng vẫy, phun phì phì và rượt theo nhau, Ích-chi-an cười, đuổi bắt chúng, bơi và lặn cùng với chúng. Anh có cảm tưởng rằng cả biển trời này và những con cá heo này là được tạo ra cho riêng anh.
Ích-chi-an ngửng đầu, nheo mắt nhìn mặt trời đang chếch về phía tây. Sắp tối rồi. Hôm nay Ích-chi-an không muốn quay về nhà sớm. Anh muốn rong chơi cho tới khi bầu trời xanh kia đen lại và lấp lánh sao.
Những con cá nhỏ ở gần anh đang bị chết. Ích-chi-an có thể cứu chúng. Anh nhỏm dậy và nhìn về phía bờ xa. Phải bơi ngay lại bãi cát kia! Nơi ấy cần anh giúp đỡ nhiều hơn vào bờ rất dữ.
Sau mỗi cơn bão, loại sóng này đổ lên bờ biên hàng đông rong và đủ thứ cá, sứa, cua, đôi khi cả những chú cá heo dại dột nữa. Bọn sứa thì chóng chết nhất. Một vài loại cá cố trườn được tới nước, nhưng phần lớn bị bỏ xác trên bờ. Lũ cua thì hầu như chạy thoát ra biển được cả. Đôi khi chúng tự mò lên bờ để chén những nạn nhân của sóng biển. Ích-chi-an thích đến cứu những nạn nhân đó.
Anh lang thang hàng giờ dọc bờ biển để cứu những con vật còn có thể cứu sống được. Anh sung sướng khi nhìn thấy con cá được thả xuống nước mừng rỡ quẫy đuôi bơi đi được ngay. Anh phấn khởi mỗi lần thấy một chú cá sắp chết đã nằm nghiêng hoặc phơi bụng, cuối cùng sống lại được.
Ích-chi-an nhặt được một con cá to. Nó quẫy mạnh trong tay anh. Ích-chi-an cười và dỗ nó cố gắng chút nữa, đừng quẫy làm gì. Tất nhiên, nếu bắt được con cá này ngoài biển và gặp lúc đói bụng, anh có thể chén một cách ngon lành. Nhưng đó là một việc ác bất đắc dĩ mới phải làm. Còn ở đây, trên bờ biển này, Ích-chi-an là người che chở, là bạn và ân nhân của các loài vật đó.
[…]
Ích-chi-an tập thể dục. Nước ấm và những động tác tay chân khiến anh sảng khoái dễ chịu.
[…] Trên mặt đất ban đêm chỉ có những ngôi sao nhỏ ở xa tít, thỉnh thoảng có trăng. Còn ở đây thì có ngàn vạn ngôi sao, ngàn vạn Mặt Trăng và Mặt Trời sắc sỡ phát ra ánh sáng dịu dàng.
Một hồi còi trầm trầm từ cảng vọng tới. Tàu Hô-rốc (Horock) khổng lồ báo hiệu sắp lên đường về. Chết, muộn quá rồi! Trời sắp sáng. Ích-chi-an đã vắng mặt gần 24 tiếng đồng hồ. Chắc anh sẽ bị cha mắng.
Ích-chi-an đã tới đường hầm. Anh thò tay qua song sắt mở cửa ra rồi theo đường hầm mà bơi trong bóng tối dày đặc. Lúc về, anh phải bơi ở lớp nước lạnh phía dưới chảy từ biển vào những hồ nước trong vườn.
Một vật gì đó đập vào vai, đánh thức Ích-chi-an dậy. Anh đã vào đến hồ nước và ngoi lên. Ích-chi-an bắt đầu thở bằng phổi. Anh thở không khí ngát hương thơm của các loài hoa quen thuộc.
Theo lệnh cha, mấy phút sau, anh đã ngủ say trên giường.
Một ngày của Ích-chi-an (trích Người cá) (Bài 9, Ngữ Văn 7, tập 2, sách Chân trời sáng tạo).
