Ôn tập học kỳ 1.
Câu 1. Trong học kỳ I, em đã học các bài: Tôi và các bạn, Gõ cửa trái tim, Yêu thương và chia sẻ, Quê hương yêu dấu, Những nẻo đường xử sở. Hãy chọn một bài văn mà em cho là tiêu biểu và lập theo bảng mẫu.
Trả lời:
Bài | Văn bản | Tác giả | Thể loại | Đặc điểm nổi bật | |
Nghệ thuật | Nội dung | ||||
| Tôi và các bạn | Bài học đường đời đầu tiên | Tô Hoài | Tiểu thuyết | – Cách kể chuyện theo ngôi thứ nhất tự nhiên, hấp dẫn. Nghê thuật miêu tả loài vật sinh động, đặc sắc. Ngôn ngữ chính xác, giàu tạo hình | – Văn bản miêu tả Dế Mèn có vẻ đẹp cường tráng của tuổi trẻ nhưng tính nết còn kiêu căng, xóc nổi. Do bày trò trêu chọc chị Cốc nên đã gây ra cái chết thương tâm cho Dế Choắt, Dế Mèn hối hận và rút ra được bài học đường đời cho mình |
| Gõ cửa trái tim | Bức tranh của em gái tôi | Tạ Duy Anh | Truyện ngắn | – Nghê thuật miêu tả tinh tế tâm lý nhân vật qua ngôi kể thứ nhất | – Tình cảm trong sáng hồn nhiên và tấm lòng nhân hậu của người em gái đã giúp cho người anh nhận ra hạn chế ở chính mình |
| Yêu thương và chia sẻ | Cô bé bán diêm | An-đéc-xen | Truyện cổ tích | – Nghệ thuật kể chuyện hấp dẫn, đan xen giữa hiện thực và mộng tưởng. Các tình tiết diễn biến hợp lí | – Truyện gợi ra những số phận bất hạnh trong cuộc sống, qua đó truyền cho người đọc lòng thương cảm sâu sắc với em bé bất hạnh |
| Quê hương yêu dấu | Cây tre Việt Nam | Thép Mới | Bút kí | – Nhiều chi tiết, hình ảnh chọn lọc mang ý nghĩa biểu tượng, sử dụng rỗng rãi và thành công phép nhân hóa, lời văn giàu cảm xúc và nhịp điệu | – Cây tre là người bạn than thiết lâu đời của người nông dân và nhân dân Việt Nam. Với vẻ đẹp bình dị và nhiều phẩm chất quý báu, cây tre đã thành một biểu tượng của đất nước Việt Nam, dân tộc Việt Nam |
| Những nẻo đường xứ sở | Cô Tô | Nguyễn Tuân | Bút kí | – Ngôn ngữ điêu luyện, miêu tả tinh tế, chính xác, giàu hình ảnh | – Cảnh thiên nhiên và sinh hoạt của con người trên vùng đảo Cô Tô hiện lên thật trong sáng và tươi đẹp. Bài văn cho ta hiểu biết và yêu mến một vùng đất của Tổ Quốc – quần đảo Cô Tô |
Câu 2. Em đã thực hành viết các kiểu bài: kể lại một trải nghiệm của bản thân, nêu cảm xúc về một bài thơ, tập làm thơ lục bát, tả cảnh sinh hoạt. Hãy thực hiện những yêu cầu sau đây:
a. Trình bày yêu cầu đối với mỗi kiểu bài
b. Nêu đề tài mà em lựa chọn nếu thực hành viết một trong các kiểu bài.
Trả lời:
a. Yêu cầu đối với mỗi kiểu bài:
– Kể lại một trải nghiệm của bản thân:
+ Được kể từ ngôi thứ nhất.
+ Giới thiệu được trải nghiệm đáng nhớ, tập trung vào sự việc đã xảy ra, thực hiện được cảm xúc của người viết trước sự việc được kể.
– Nêu cảm xúc về một bài thơ:
+ Giới thiệu nhan đề bài thơ và tên tác giả.
+ Thể hiện được cảm xúc chung về bài thơ, nêu các chi tiết mang tính tự sự và miêu tả trong bài thơ.
+ Đánh giá ý nghĩa của chúng đối với sự thể hiện tình cảm của tác giả trong bài thơ, chỉ ra nét độc đáo của bài thơ.
– Tập làm thơ lục bát:
+ Các dòng thơ được sắp xếp thành từng cặp, một dòng sáu tiếng và một dòng tám tiếng.
+ Tiếng cuối của dòng sáu vần với tiếng thứ sáu của dòng tám. Trong dòng sáu dòng tám, tiếng thứ sáu là thanh bằng, tiếng thứ tư là thanh trắc.
+ Thường ngắt nhịp chẵn 2/2/,4/4.
– Tả cảnh sinh hoạt:
+ Giới thiệu được cảnh sinh hoạt.
+ Tả bao quát quang cảnh.
+ Tả hoạt động cụ thể của con người, sử dụng những từ ngữ phù hợp để miêu tả cảnh sinh hoạt.
+ Nêu được cảm nghĩ về cảnh sinh hoạt.
b. Nếu được lựa chọn, em sẽ viết về đề tài tả cảnh sinh hoạt trong gia đình em.
Câu 3. Nêu qua những nội dung mà em đã thực hành nói và nghe ở mỗi bài học trong học kỳ vừa qua. Những nội dung này có liên quan thế nào với những gì em đã đọc và viết?
Trả lời:
Bài | Nói và nghe | Liên quan đến phần đọc | Liên quan đến phần viết |
| Tôi và các bạn | – Kể lại một trải nghiệm của em | – Phần đọc đưa ra những bài học và trải nghiệm có được từ tình bạn | – Viết bài văn kể lại một trải nghiệm của em |
| Gõ cửa trái tim | – Trình bày ý kiến về một vấn đề trong đời sống gia đình | – Phần đọc đưa ra những bài học về tình cảm gia đình | – Viết đoạn văn ghi lại cảm xúc về bài thơ có yếu tố tự sự và miêu tả |
| Yêu thương và chia sẻ | – Kể về một trải nghiệm của em | – Phần đọc đưa ra những bài học về tình yêu thương trong cuộc sống, qua đó cũng gửi gắm đến các bạn về tình yêu thương qua những trải nghiệm của các nhân vật | – Viết bài văn kể lại một trải nghiệm của em |
| Quê hương yêu dấu | – Trình bày suy nghĩ về tình cảm con người đối với quê hương | – Phần đọc đưa ra những bài học về quê hương, đất nước | – Tập làm thơ lục bát – Viết đoạn văn ghi lại cảm xúc về bài thơ lục bát |
| Những nẻo đường xứ sở | – Chia sẻ trải nghiệm về nơi em sống hoặc từng đến | – Phần đọc đưa ra những bài học về xứ sở, các vùng miền của Việt Nam | – Viết bài văn tả cảnh sinh hoạt |
Câu 4. Tóm tắt các kiến thức tiếng Việt mà mà em đã học trong học kỳ I theo mẫu gợi ý.
– Tôi và các bạn: So sánh – biện pháp tu từ ngữ nghĩa nhằm đối chiếu hai hay nhiều đối tượng khác loại nhau nhưng giống nhau ở một điểm nào đó (chứ không đồng nhất hoàn toàn) để đem đến một cách tri giác mới mẻ về đối tượng. Ví dụ: “Còn bước chân của bạn sẽ gọi mình ra khỏi hang như là tiếng nhạc”.
– Yêu thương và chia sẻ: Bút pháp tương phản, so sánh.
– Quê hương yêu dấu: Ẩn dụ, so sánh, nhân hóa
– Những nẻo đường xứ sở: Nhân hóa, so sánh.
Câu 5. Luyện tập, củng cố kĩ năng nghe, nói, đọc, viết theo hướng dẫn của giáo viên.
