»» Nội dung bài viết:
Soạn bài:
Cuộc chia tay của những con búp bê (Khánh Hoài)
I. TÌM HIỂU VĂN BẢN:
1. Tình cảm của hai anh em Thành và Thuỷ:
Truyện viết về cuộc chia tay đầy xót xa, cảm động của hai anh em ruột Thành và Thuỷ. Thuỷ là nhân vật chính.
Câu chuyện được kể theo ngôi thứ mấy? Việc lựa chọn ngôi kể này có tác dụng gì?
– Truyện kể theo ngôi thứ nhất, chọn ngôi kể này thể hiện được suy nghĩ tình cảm, tâm trạng nhân vật sâu sắc. Đồng thời làm tăng tính chân thực và tăng sức thuyết phục của truyện.
Tại sao tên truyện là “Cuộc chia tay của những con búp bê”? Tên truyện có liên quan gì đến ý nghĩa của truyện không?
– Những con búp bê vốn là những thứ đồ chơi của tuổi nhỏ, là vật vô tri vô giác, gợi lên sự ngộ nghĩnh, vui đùa ngây thơ của trẻ cũng như Thành và Thuỷ. Hai con búp bê phải chia tay, cuộc chia tay đau đớn và đầy cảm động làm người đọc thấm thía: “Cần cố gắn bảo vệ gia đình vô cùng quý giá của chúng ta”.
Trong truyện, tình cảm của hai anh em Thành và Thuỷ như thế nào với nhau? Tìm những chi tiết thể hiện tình cảm ấy?
– Thuỷ vá áo cho anh; Thành giúp em học và chiều … em học về.
– Thành nhường hết đồ chơi cho em.
– Thuỷ sợ “Lấy ai gác đêm cho anh ngủ” nên nhường cho anh con “Vệ sĩ”.
– Sắp chia tay Thuỷ khóc nức nở, tức tưởi. Thành cắn chặt môi để khỏi bật lên tiếng, …
Đọc đoạn văn: “Đồ chơi … đã ứa ra”, Sgk/22,23.
Lời nói và hành động của Thuỷ khi thấy anh chia hai con búp bê có gì mâu thuẫn?
– Thuỷ cho là “anh ác” khi chia rẽ hai con búp bê. Nhưng sợ “lấy ai gác đêm cho anh” => Thương anh.
Theo em có cách nào giải quyết mâu thuẫn ấy?
– Chỉ có cách gia đình Thành và Thuỷ đoàn tụ.
Cuối truyện Thuỷ lựa chọn cách giải quyết như thế nào?
– Để lại con “Em nhỏ” ở bên con “Vệ sĩ” để chúng khỏi xa nhau.
Cách lựa chọn này gợi cho em suy nghĩ gì?
– Thương cảm Thuỷ, thương người em gái giàu lòng vị tha, vừa thương anh vừa thương cả búp bê, thà mình chịu thiệt thòi. Sự chia tay của hai em nhỏ là vô lí, không nên có.
2. Nỗi lòng của Thành và Thuỷ:
– Thành và Thuỷ phải chia tay nhau, phải chịu đựng sự mất mát, đổ vỡ quá lớn trong khi cảnh vật vẫn đẹp, cuộc đời vẫn bình yên.
– Đau đớn khi phải chia tay bạn bè, cô giáo khi không được đi học nữa => Đây là nỗi đau đớn xót xa.
Đọc đoạn văn: “Gần trưa … trùm lên cảnh vật”
Chi tiết nào trong cuộc chia tay của Thuỷ với lớp học khiến cô giáo bàng hoàng?
– Em không được đi học nữa, mẹ sẽ sắm cho em một thúng hoa quả để ra chợ ngồi bán => “Cô giáo tái mặt … mắt giàn giụa”.
Chi tiết nào làm em cảm động nhất? Vì sao?
– Cô giáo khóc và lũ trẻ cũng khóc theo mỗi lúc một to hơn –> tình cảm thắm thiết, chân thành dù không ruột thịt nhưng đau đớn, xót xa.
Đọc đoạn: “Cuộc chia tay đột ngột quá … hết”.
Khi dắt Thuỷ ra khỏi trường Thành có tâm trạng gì?
– Thành kinh ngạc “Tôi kinh ngạc thấy mọi người vẫn đi lại bình thường và nắng vẫn vàng ươm trùm lên cảnh vật”.
Vì sao Thành có tâm trạng đó?
– Cuộc đời vẫn bình yên, cảnh vật vẫn đẹp. Thế mà Thành và Thuỷ chịu nhiều mất mát và đổ vỡ qua lớn. Hay: Thành ngạc nhiên vì tâm hồn mình đang nổi cơn dông bão, cả đất trời như sụp đổ trong tâm hồn. Vậy mà đất trời, mọi người vẫn ở trạng thái bình thường. Đây là một chuyển biến tâm lí miêu tả rất chính xác, nó làm tăng thêm nỗi buồn sâu thẳm, trạng thái thất vọng, bơ vơ của Thành.
3. Nghệ thuật kể chuyện:
– Chọn ngôi kể hợp lí.
– Kể bằng miêu tả cảnh vật xung quanh và miêu tả tâm lí nhân vật.
– Lời kể chân thành giản dị.
* Ghi nhớ: Học Sgk/27.
III. LUYỆN TẬP:
Câu 1: Tóm tắt truyện Cuộc chia tay của những con búp bê bằng một đoạn văn ngắn ( khoảng 10 câu).
Câu 2: Truyện Cuộc chia tay của những con búp bê đề cập tới vấn đề gì?
Càu 3: Theo em, tại sao tác giả lại dặt tên tác phẩm là Cuộc chia tay của những con búp bê? Nhan đề ấy đã gợi cho em suy nghĩ gì?
Câu 4: Em hãy chỉ ra bức tranh thiên nhiên đối lập với tâm trạng của nhân vật và nêu rõ tác dụng của việc sử dụng thủ pháp này trong việc miêu tả tâm trạng nhân vật của tác giả ?
Câu 5: Qua câu chuyện này tác giả muốn gửi tới người đọc thông điệp gì?
Câu 6 : Hãy nhập vai bé Thuỷ để viết một lá thư cho anh trai (Thành) kể về cuộc sống của hai mẹ con sau một tháng hai anh em chia tay.
Câu 7: Truyện có nhiều chi tiết bất ngờ và cảm động, em hãy chọn một chi tiết và nêu cảm nhân của em vẻ chi tiết đó.
Câu 8: Những chi tiết đặc tả đôi mắt và tiếng khóc của nhân vật Thủy có sức ám ảnh rất lớn đối với người đọc. Em hãy tìm những chi tiết đó. Những chi tiết đó gợi cho em cảm nghĩ gì?
Câu 9 : Hãy tìm các chi tiết khắc hoạ tâm trạng Thành và Thuý khi mẹ ra lệnh chia đồ chơi. Qua chi tiết đó em hiểu thêm điều gì ở hai nhân vật này?
Câu 10: Theo em, vì sao Thuỷ lại bắt Thành phải hứa sẽ không để hai con búp bê Vệ sĩ và Em Nhỏ rời xa nhau?
Cảm nhận văn bản “Cuộc chia tay của những con búp bê” của Khánh Hoài
