Đọc hiểu văn bản: Sông nước Cà Mau (Đoàn Giỏi)

Đọc – hiểu văn bản:

Sông nước Cà Mau
(Đoàn Giỏi)

I. Đọc – hiểu chú thích.

1. Tác giả:

Đoàn Giỏi (1925-1989), quê ở tỉnh Tiền Giang. Ông là nhà văn xuất sắc của miền sông nước Nam Bộ.

2. Tác phẩm:

– Xuất xứ: Văn bản “Sông nước Cà Mau” (tên bài do người biên soạn đặt) trích từ chương XVIII truyện “Đất rừng phương Nam” (1957)

– Bố cục: (3 phần)

+ Phần 1 (từ đầu đến “màu xanh đơn điệu”): Cảm nhận chung về sông nước Cà Mau

+ Phần 2 (tiếp đó đến “khói sóng ban mai”): Cảnh kênh rạch và con sông Năm Căn

+ Phần 3 (còn lại): Vẻ đẹp chợ Năm Căn.

– Tóm tắt: Bài văn miêu tả cảnh quan thiên nhiên, sông nước vùng Cà Mau, mảnh đất tận cùng phía nam của Tổ quốc. Cảnh thiên nhiên ở đây thật rộng lớn, hoang dã và hùng vĩ, đặt biệt là những dòng sông và rừng đước. Cảnh chợ Năm Căn là hình ảnh trù phú, độc đáo, tấp nập về sinh hoạt của con người ở vùng đất ấy.

II. Đọc – hiểu văn bản.

1. Cảm nhận chung về sông nước Cà Mau.

– Không gian rộng lớn.

– Kênh rạch bủa giăng chi chít như mạng nhện.

– Tất cả đều màu xanh.

– Âm thanh rì rào bất tận.

– Lặng lẽ một màu xanh đơn điệu.

→ Cảm nhận bằng mọi giác quan, đặc biệt là cảm giác đơn điệu về màu xanh, về sự bất tận của rừng qua những câu kể và tả.

→ Sự choáng ngợp, thích thú của tác giả trước cảnh tượng thiên nhiên “lặng lẽ một màu xanh” của Cà Mau.

2. Cảnh kênh, rạch và sông Năm Căn.

– Tên gọi các con sông, địa danh: không mĩ lệ mà dựa theo đặc điểm riêng của sông nước Cà Mau, ví dụ như: rạch Mái Giầm (vì hai bên bờ rạch mọc toàn những cây mái giầm), kênh Bọ Mắt (vì ở đó tụ tập hông biết cơ man nào là bọ mắt),…

→ Tự nhiên, hoang dã, gần với thiên nhiên, giản dị, chất phác

– Con sông Năm Căn:

+ Nước đổ ra biển đêm ngày như thác

+ Con sông rộng hơn ngàn thước

+ Cây đước dựng cao ngất như hai dãi trường thành

+ Cá bơi hàng đàn đen trũi nhô lên hụp xuống

→ Con sông rộng lớn và hùng vĩ

3. Vẻ đẹp của chợ Năm Căn

– Quang cảnh : Túp lều lá thô sơ, ngôi nhà gạch hai tầng, đống gỗ cao, cột đáy, thuyền chài, thuyền lưới, thuyền buôn, cây cối trù phú, nhà bè ban đêm,…

– Sinh hoạt : họp chợ trên sông, mỗi con thuyền một nét riêng biệt, …

– Con người : những cô gái Hoa kiều, người Chà Châu Giang, bà cụ người Miên,…

→ Vẻ đẹp trù phú, độc đáo của chợ Năm Căn;

III. Tổng kết.

1. Nội dung:

Cảnh sông nước Cà Mau có vẻ đẹp rộng lớn, hùng vĩ, đầy sức sống hoang dã. Chợ Năm Căn là hình ảnh cuộc sống tấp nập, trù phú, độc đáo ở vùng đất tận cùng phía Nam Tổ quốc.

2. Nghệ thuật:

+ Ngôi kể thứ nhất, tự nhiên, chân thực

+ Sử dụng nhiều biện pháp nghệ thuật: so sánh, điệp từ,…

+ Vốn hiểu biết phong phú của tác giả

+ Cảm nhận bằng nhiều giác quan…