Soạn bài: Mạch lạc trong văn bản – SGK Ngữ văn 7

MẠCH LẠC TRONG VĂN BẢN

I. MẠCH LẠC VÀ NHỮNG YÊU CẦU VỀ MẠCH LẠC TRONG VĂN BẢN:

1. Mạch lạc trong văn bản:

Mạch lạc trong văn bản có những tính chất gì trong số các tính chất dưới đây?

– Trôi chảy thành dòng, thành mạch.
-Tuần tự đi qua khắp các phần, các đoạn trong văn bản.
-Thông suốt, liên tục, không đứt đoạn.

Có cả 3 tính chất được nêu.

Có người cho rằng: Trong văn bản, mạch lạc là sự tiếp nối của các câu, các ý theo một trình tự hợp lí. Em có … đó không? Vì sao?

– Ý kiến trên là đúng, vì các câu, các ý trong văn bản phải thống nhất và xoay quanh một ý chung.

Nhắc lại các sự việc chính trong văn bản “Cuộc chia tay của những con búp bê”

Thảo luận vấn đề sau:

Hãy cho biết toàn bộ sự việc trong văn bản xoay quanh sự việc chính nào? “Sự chia tay” và “những con búp bê” đóng vai trò gì trong truyện? Hai anh em Thành,Thuỷ có vai trò gì trong truyện?

Toàn bộ sự việc trong văn bản xoay quanh việc hai anh em Thành và Thuỷ buộc phải xa nhau, nhưng các em đã nhất định không chịu để cho tình cảm anh em phải chia lìa. Trong đó “sự chia tay” và “những con búp bê” là sự kiện chính, còn hai anh em Thành và Thuỷ là nhân vật chính của truyện.

2. Các điều kiện để một văn bản có tính mạch lạc:

Các từ ngữ: “Chia tay, chia đồ chơi, chia ra, chia đi, chia rẽ, xa nhau” …  có phải là chủ đề (vấn đề chủ yếu) liên kết các sự việc nêu trên thành một thể thống nhất không? Đó … văn bản không?

– Các sự việc nêu trên đã liên kết, xoay quanh một chủ đề thống nhất. Đó chính là sự mạch lạc của văn bản.

Trong văn bản “Cuộc chia tay của những con búp bê” có đoạn  kể việc hiện tại, có đoạn kể việc quá khứ, có đoạn kể việc ở nhà, có đoạn kể việc ở trường, có đoạn kể chuyện hôm qua, có đoạn kể chuyện sáng nay … Hãy cho biết các … theo mối liên hệ nào?

– Các đoạn ấy được nối với nhau theo mối quan hệ thời gian.

Một văn bản có tính mạch lạc là văn bản như thế nào?

• Ghi nhớ

II. LUYỆN TẬP:

* Bài tập 1/32: Tính mạch lạc trong văn bản “Mẹ tôi”:

– Ý tứ chủ đạo của văn bản: Là lòng yêu thương và sự hy sinh của người mẹ đối với con.

– Phần nội dung chính:

+Bố đau lòng vì con thiếu lễ độ đối với mẹ.

+Bố nói về mẹ.

+Bố khuyên con phải xin lỗi mẹ một cách thành khẩn.

– Trình tự các phần xoay quanh và thể hiện được ý tứ chủ đạo một cách liên tục, rất mạch lạc.

* Bài tập 2/34:

Trong truyện “Cuộc chia tay của những con búp bê”, tác giả không thuật lại tỉ mỉ nguyên nhân dẫn đến sự chia tay của hai người lớn. Điều đó hợp lí vì ý chủ đạo của câu chuyện xoay quanh hai đứa trẻ.