Tác phẩm tự sự là gì?
Nếu tác phẩm trữ tình phản ánh hiện thực trong sự cảm nhận chủ quan về nó, thì tác phẩm tự sự lại tái hiện đời sống trong toàn bộ tính khách quan của nó. Vì tác phẩm tự sự phản ánh đời sống trong tính khách quan của nó, qua con người, hành vi, sự kiện được kể lại bởi người kể chuyện nào đó. Trong tác phẩm tự sự, nhà văn cũng thể hiện tư tưởng và tình cảm của mình. Nhưng tư tưởng và tình cảm của nhà văn thâm nhập sâu sắc vào sự kiện và hành động bên ngoài của con người đến mức dường như giữa chúng không có sự phân biệt nào cả.
Tác phẩm tự sự được nhà văn kể lại, tả lại những gì xảy ra bên ngoài mình, khiến cho người đọc có cảm giác hiện thực được phản ánh trong tác phẩm tự sự là một thế giới “tạo hình xác định” đang tự phát triển, tồn tại bên ngoài nhà văn, không phụ thuộc vào tình cảm, ý muốn của nhà văn. Lê Bá Hán cho rằng: “Phương thức phản ánh hiện thực qua các sự kiện, biến cố và hành vi của con người làm cho tác phẩm tự sự trở thành một câu chuyện về ai đó hay về một cái gì đó. Cho nên, tác phẩm tự sự bao giờ cũng có cốt truyện. Gắn liền với cốt truyện là hệ thống nhân vật được khắc họa đầy đủ nhiều mặt hơn hẳn nhân vật trữ tình và kịch”1.
Tự sự là loại văn học rất đa dạng về thể loại và rất phong phú trong việc tái hiện các lĩnh vực cuộc sống kể cả vấn đề lịch sử. Lại Nguyên Ân cho rằng: “Tự sự là loại hình tái hiện hành động diễn ra trong thời gian và không gian, tái hiện tiến trình các biến cố trong cuộc đời nhân vật”. Tác phẩm tự sự phản ánh hiện thực qua bức tranh mở rộng của đời sống trong không gian, thời gian, qua các sự kiện, biến cố xảy ra trong cuộc đời của con người. Trong tác phẩm tự sự nhà văn cũng thể hiện tư tưởng và tình cảm của mình.
