»» Nội dung bài viết:
Soạn bài: “Đập đá ở Côn Lôn” của Phan Châu Trinh
I. Tác giả, tác phẩm:
1. Tác giả: Phan Chu Trinh
2. Tác phẩm:
II. Tìn hiểu văn bản:
1. Bốn câu thơ đầu: Tư thế hùng dũng của người chí sĩ giữa dất trời:
Làm trai đứng giữa đất Côn Lôn,
Lừng lẫy làm cho lở núi non.
Xách búa đánh tan năm bảy đống,
Ra tay đập bể mấy trăm hòn.
Câu thơ đầu nêu bối cảnh không gian và tư thế con người như thế nào?
– Không gian: đất Côn Lôn, một địa ngục ở trần gian.
– Tư thế của con người giữa đất trời Côn Đảo:
+ Lừng lẫy đến lở cả núi non
+ Chủ động, mạnh mẽ, kiên cường.
+ Không quản ngại khó khăn, nguy hiểm.
Quan niệm nhân sinh truyền thống “làm trai”:
+ Phan Bội Châu “Đã làm trai thì cũng phải khác đời”
+ Nguyễn Công Trứ “Chí làm trai Nam, Bắc, Tây, Đông – Cho phỉ sức vẫy vùng trong bốn bể”
Đó là lòng kiêu hãnh, là ý chí tự khẳng định mình, là khát vọng hành động mãnh liệt. Con người như thế lại đường hoàng “ đứng giữa” đất trời Côn Lôn,“ đứng giữa” biển rộng, non cao, đội trời, đạp đất, tư thế hiên ngang, sừng sững- Từ câu thơ toát lên một vẻ đẹp hùng tráng.
Ba câu thơ còn lại miêu tả công việc gì? Qua đó hình ảnh người tù lao động hiện lên như thế nào?
– Miêu tả chân thực cuộc sống lao động công việc lao động nặng nhọc, dùng búa khai thác đá ở những hòn núi ngoài Côn Đảo, vừa khắc hoạ nổi bật tầm vóc khổng lồ của người anh hùng với những hành động phi thường.
Trong bốn câu thơ đầu, tác giả đã dùng các phương thức biểu đạt nào?
– Kết hợp miêu tả với biểu cảm.
=> Đoạn thơ đã khắc hoạ hình ảnh người tù cách mạng trong tư thế hiên ngang, lẫm liệt ,tầm vóc lớn lao, đã biến một công việc lao động cưỡng bức hết sức nặng nhọc, vất vả thành cuộc chinh phục thiên nhiên dũng mãnh của con người có sức mạnh hành động phi thường đập tan mọi bất công.
2. Bốn câu thơ cuối: Chí khí mạnh mẽ của người chí sĩ trước gian nan thử thách:
Tháng ngày bao quản thân sành sỏi,
Mưa nắng càng bền dạ sắt son.
Những kẻ vá trời khi lỡ bước,
Gian nan chi kể sự con con.
Ở bốn câu thơ cuối, tác giả đã trực tiếp bộc lộ cảm xúc của mình. Đó là cảm xúc gì? Phân tích làm rõ điều đó.
Khẩu khí ngang tàng của người anh hùng không chịu khuất phục trước hoàn cảnh, luôn giữ vững niềm tin và ý chí chiến đấu sắt son.
Phân tích câu 5-6 và câu 7-8 để cho thấy tác giả đã tạo thế tương quan đối lập nhằm làm nổi bật chí lớn, gan to của người anh hùng.
+ Câu 5-6: Sự đối lập giữa những thử thách gian nan >< sức chịu đựng dẻo dai, bền bỉ( tháng ngày, mưa nắng>< thân sành sỏivà ý chí chiến đấu sắt son. Càng gian khó, càng bền dạ sắt son.
+ Câu 7-8: chí lớn của những con người dám mưu đồ nghiệp lớn >< những thử thách con người phải gánh chịu trên bước đường chiến đấu.
=> Đoạn thơ khẳng định khẩu khí ngang tàng của người anh hùng không khuất phục trước hoàn cảnh,lạc quan, luôn giữ vững niềm tin vào lý tưởng và ý chí chiến đấu sắt son.
III. Tổng kết:
Cảm nhận vẻ đẹp của chí sĩ yêu nước đầu thế kỷ XX, những người mang chí lớn cứu nước, cứu dân, dù ở hoàn cảnh nào vẫn giữ được phong thái ung dung, khí phách hiên ngang, bất khuất và niềm tin không dời đổi vào sự nghiệp giải phóng dân tộc.
IV. Luyện tập:
+ Bài tập 1:Đọc diễn cảm lại bài thơ
+ Bài tập 2: Trình bày những cảm nhận của mình về vẻ đẹp hào hùng, lãng mạn của hình tượng nhà nho yêu nước và cách mạng đầu thế kỉ XX qua “ Đập đá ở Côn Lôn”
