Cảm nghĩ về vẻ đẹp và ý nghĩa của cây hoa mai trong văn hóa người Việt.
- Mở bài:
Từ bao đời nay, hình ảnh cành mai vàng tươi, cành đào hồng thắm khoe sắc trên bàn thờ tổ tiên hoặc rực rỡ trước sân nhà trong ngày tết đến xuân về vốn rất quen thuộc trong nền văn hóa Việt Nam. Đặc biệt là cây hoa mai rất được nhân dân miền nam ưu chuộng. Thiếu mai là thiếu xuân. Bởi thế dù có khó khăn, thiếu thốn, người nông dân vẫn cố gắng vun xới để cho cây ra hoa đúng dịp giao thừa, chào đón năm mới. (Miêu tả hoa mai).
- Thân bài:
Cây mai có xuất xứ từ cây mai hoang dại. Cây có khả năng thích ứng cao với điều kiện khí hậu nhiệt đới. Đặc biệt với khí hậu miền Nam. Cây mai có nhiều chủng loài. Nhưng phổ biến nhất là cây mai xuân và mai tứ quý. Mai xuân chỉ nở hoa một lần vào đầu mùa xuân khi khí trời ấm áp. Cây mai tứ quý nở hai lần trong một năm nên nó còn có tên gọi khác là “nhị độ mai” (cây mai nở hai lần).
Mai là loài cây sống lâu năm. Nhiều cây mai có thể sống đến trên một trăm tuổi. Gốc mai to bè, xù xì, nổi cuồn cuộn các đường gân. Cây mai vốn không to ở gốc. Nhưng nếu nhiều năm tuổi, gốc mai sẽ to lên. Nhưng cây mai kiểng có gốc kiểu cổ thụ bởi do người trồng ép cành.
Thân cây mọc thành cụm, mảnh mai, cằn cỗi nhưng rất rắn chắc và dẻo dai. Đôi khi, có những cây mai chỉ có một thân chính thẳng, phân ra nhiều nhánh. Nhánh mai vốn mọc thẳng. Người ta thường uốn cành tạo dáng cho các thân cây mai theo những hình thế đẹp mắt.
Lá cây mai thuộc loại lá đơn mọc đối và khá dày. lá mai thuộc loại lá cứng, mặt dưới lá thô, mặt trên lá nhẵn, mép lá có răng cưa. Lá mai thường rụng hoặc bị tước bỏ vào cuối màu đông để kích thích cây mai đơm nụ vươn hoa vào đầu xuân.
Nổi bậc nhất của cây mai là hoa. Hoa mai màu vàng tươi. Hoa mai thường có năm cánh mỏng. Năm cánh hoa mai gắn kết dính ở tâm đài hoa rồi xòe rộng ra bốn phía. Bên trong, các nhị hoa bé xúi cũng xòe ra hoặc vươn lên cao rung rinh trong gió. Hoa mai vàng chỉ nở vào mùa xuân. Khi đất trời vào cuối đông, cái rét lùi xa nhường chỗ cho bầu nắng ấm, lá cây rụng hết là cây mai bắt đầu kết nụ. Toàn bộ nguồn sống như dồn ứ lại trên khắp các cành nhánh chuẩn bị cho một cuộc chuyển hóa vĩ đại.
Sau hơn một tuần, các nụ hoa bụ bẫm đã đầy khắp các cành nhánh. Đài hoa màu xanh cứng cáp khép chặt như e ấp một vẻ đẹp rực rỡ sắp được trưng bày trước đất trời. Và khi khí xuân ấm áp tràng về, chỉ sau một đêm, đồng loạt các nụ hoa bung nở khoe sắc vàng tươi cả một góc trời. Trên khắp các cành nhánh chi chít hoa vàng, xen lẫn trong những búp non và lộc biếc. Qua một đêm nữa, những búp nụ còn lại cũng vôi vàng xòe cánh cho kịp chào đón xuân mới. Lúc này, nhìn cây mai giống như một chiếc đèn lồng khổng lồ rực vàng dưới nắng.
Tươi đẹp là thế, lộng lẫy là thế nhưng hoa mai là loài nhanh nở chóng tàn. Chỉ sau một tuần khoe sắc là các cánh hoa cũng lần lượt rụng xuống vàng cả một khoảng sân. Cành nhánh trơ trụi âm thầm đợi chờ mùa xuân năm sau.
Màu vàng của hoa mai từ lâu được xem là màu hy vọng. Màu vàng còn tượng trưng cho sự giàu sang phú quý, thịnh vượng an khang. Điều đó phù hợp với niềm hân hoan chờ đón Tết đang rạo rực trong lòng người. Theo quan niệm của nhiều người, hoa mai nở càng có nhiều cánh thì càng đẹp và nhà đó càng giàu có. Nếu hoa nở nhiều và búp lộc cũng nhiều là dấu hiệu dự báo một năm sung túc, phúc lộc đầy nhà, trăm may vạn mắn sẽ đến với gia chủ.
Người Việt Nam thường thích chọn cây mai thờ cúng và trang trí trong nhà vào ngày tết. Chỉ bằng một cành mai, con người đã gửi gắm vào đó triết lí nhân sinh sâu sắc. Cành mai đẹp là cành mai phải tạo thế vững vàng có thượng, hạ cân đối, có ngũ hành tương sinh, âm dương hài hòa. Hình ảnh cây mai nở rộ trong ngày đầu xuân là bài học đạo lý sâu sắc nhắc nhở con người nhớ về nguồn cội và trách nhiệm với cuộc đời.
Nghệ thuật chơi mai kiểng vốn được lưu truyền từ nhiều đời ở nước ta. Cây mai tỏ ra rất thích hợp với đất và khí hậu miền Nam. Nhưng Huế, Bình Định, Phú Yên mới là nơi trồng và tạo dáng mai kiểng nổi tiếng cả nước. Tùy theo sở thích từng người mà các nhà vườn tạo ra nhiều dáng mai đặc sắc. Ngày tết, cành mai nào cũng đua nhau nở. Sắc vàng tươi kiêu hãnh khoe sức cùng biết bao loài hoa khác. Bao nhiêu năm qua,hoa mai vẫn độc tôn chiếm lĩnh tình cảm con người Việt. Dù đi đâu xa, cứ ngày tết đến, người Việt không quên mua một cành mai. Đó là một nét đẹp tinh thần thật đáng gìn giữ.
- Kết bài:
Một chậu mai vàng hình thế cân xứng, hoa tươi, lộc biếc, nụ chồi e ấp là biểu trưng của mùa xuân tràn đầy sức sống và tâm hồn thanh cao, bình dị. Vì vậy chậu cây hoa mai vàng không chỉ là cây trưng ngày tết của hầu hết gia đình Việt mà còn là món quà mang đầy tâm ý để tặng cho người bạn yêu quý vào những ngày giáp Tết.
