Cách viết đoạn văn nêu cảm nghĩ về một bài thơ lục bát.
I. Tìm hiểu chung về viết đoạn văn ghi lại cảm xúc về một bài lục bát.
– Đoạn văn: là đơn vị trực tiếp tạo nên văn bản, biểu đạt một nội dung tương đối trọn vẹn. Đoạn văn thường do nhiều câu tạo thành, được viết bằng chữ viết hoa lùi đầu dòng và kết thúc bằng dấu chấm xuống dòng.
Đoạn văn ghi lại cảm xúc về một bài thơ:
– Viết đoạn văn ghi lại cảm xúc về một bài thơ là ghi lại những cảm xúc tinh tế nhất, sâu sắc nhất của bản thân về nội dung và nghệ thuật của bài thơ đó hay một phần, một khía cạnh (câu thơ, đoạn thơ, khổ thơ, một từ ngữ, một hình ảnh, một biện pháp tu từ….) có giá trị trong bài thơ.
Ví dụ:
Đề bài 1: Viết đoạn văn ghi lại cảm nghĩ của em sau khi học bài “Việt Nam quê hương ta” của Nguyễn Đình Thi
Đề bài 2: Viết đoạn văn ghi lại cảm nghĩ của em sau khi học bài Chuyện cổ tích về loài người của Xuân Quỳnh.
II. Kĩ năng viết đoạn văn.
Đọc kỹ đề, nắm chắc yêu cầu của đề:
– Phạm vi yêu cầu: giới hạn bài nào? Của tác giả nào?
– Bài thơ viết về vấn đề gì? Cần nêu bật ýnghĩa gì?
– Độ dài của đoạn văn (5-7 câu, 7-10 câu, 150-200 chữ, 10 dòng,…)
Đọc kỹ bài thơ để nắm nội dung và nghệ thuật:
– Nếu là bài thơ có yếu tố tự sự và miêu tả thì điểm sáng nghệ thuật tập trung ở hoàn cảnh, sự việc, miêu tả nhân vật.
+ Chỉ ra các chi tiết mang tính tự sự và miêu tả.
+ Vai trò của chúng trong việc thể hiện nội dung.
– Nếu là bài thơ lục bát thì điểm sáng nghệ thuật thể hiện ở tình cảm, cảm xúc, thể thơ, cách gieo vần, hình ảnh, giọng điệu, cách ngắt nhịp, các biện pháp tu từ….
Cách viết đoạn văn:
– Đoạn diễn dịch.
– Đoạn quy nạp.
– Đoạn song hành.
– Đoạn móc xích.
– Đoạn tổng-phân-hợp.
Dàn ý chung.
– Mở đoạn:
+ Giới thiệu tên bài thơ, tác giả.
+ Nêu cảm nghĩ khái quát về bài thơ.
– Thân đoạn:
+ Trình bày chi tiết cảm xúc của bản thân về nội dung và nghệ thuật của bài thơ.
+ Đánh giá tài năng, tấm lòng của tác giả.
– Kết đoạn:
+ Khẳng định lại cảm xúc về bài thơ.
+ Nêu ý nghĩa của bài thơ đối với bản thân.
III. Kĩ năng viết đoạn văn ghi lại cảm xúc về một bài thơ lục bát
- Bước 1: Chuẩn bị trước khi viết.
– Xác định, lựa chọn đề tài: HS có thể lựa chọn một bài thơ lục bát đã học hoặc đã đọc mà em ấn tượng.
– Xác định mục đích: Trình bày cảm nghĩ của em về cái hay về nội dung, đặc sắc về nghệ thuật – > giúp người đọc cảm nhận tư tưởng, tình cảm của tác giả, thấy được tài năng, nghệ thuật và sáng tạo của nhà thơ. Qua đó bản thân rút ra những bài học có ý nghĩa trong cuộc sống.
– Thu thập tài liệu: Tìm đọc các bài thơ khác của cùng tác giả, cùng chủ đề.
- Bước 2: Tìm ý và lập dàn ý.
a. Tìm ý:
-Em có cảm xúc gì về bài thơ? Nội dung, yếu tố nghệ thuật nào làm em thích? Vì sao?
-Em cảm nhận được điều gì về tài năng và tấm lòng của tác giả?
-Bài thơ gợi lên trong em suy nghĩ và bài học gì?
- Lập dàn ý:
– Mở đoạn:
+ Giới thiệu bài thơ, tác giả
+ Cảm xúc chung về bài thơ
Ví dụ:
Ca dao Việt Nam có rất nhiều bài nói về công ơn của cha mẹ, nhưng tôi cảm thấy yêu thích nhất là bài:
“Công cha như núi Thái Sơn
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra
Một lòng thờ mẹ kính cha
Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con”
– Thân đoạn:
+ Chỉ ra cụ thể nội dung bài thơ mà em yêu thích? Vì sao?
Ví dụ: Về nội dung, bài thơ viết về đề tài gia đình quen thuộc….Nội dung bài thơ gợi cho em những kỉ niệm về ông, bà,…
+ Chỉ ra nét đặc sắc về nghệ thuật cụ thể của bài thơ mà em yêu thích? Vì sao?
Ví dụ: Về nghệ thuật sử dụng thể thơ lục bát quen thuộc, gần gũi, cách ngắt nhịp, gieo vần, sử dụng các biện pháp tu từ,…
Lưu ý: Khi trình bày có trích dẫn thơ làm minh chứng.
Ví dụ: Qua bài ca dao, tác giả dân gian đã khẳng định công ơn to lớn của đấng sinh thành, và qua đó khuyên nhủ con cái phải biết hiếu thảo với cha mẹ. Không chỉ nội dung ý nghĩa, mà nghệ thuật được sử dụng cũng khiến tôi cảm thấy ấn tượng. “Công cha” được so sánh với “núi Thái Sơn” – một ngọn núi có thật ở Trung Quốc. Đây là ngọn núi cao, có địa hình hiểm trở và từng trở thành cảm hứng sáng tác của nhiều nhà văn nhà thơ. Khi so sánh công ơn dưỡng dục của người cha với núi Thái Sơn, mỗi người mới hiểu hết được sự lớn lao của cha. Trên hành trình của sự trưởng thành, cha chính là người dạy dỗ con những điều hay lẽ phải, hướng con trở thành một người có đạo đức. Tiếp đến là “nghĩa mẹ” được so sánh với hình ảnh “nước trong nguồn chảy ra” – dòng nước mát mẻ và tinh khiết. Hình ảnh so sánh gợi nhắc về những hy sinh của mẹ. Người mẹ mang nặng đẻ đau suốt chín tháng mười ngày, sinh con ra và chăm sóc con từng miếng ăn giấc ngủ. Con lớn lên nhờ dòng sữa trong trẻo và ngọt ngào của mẹ. Ngay cả khi trưởng thành, dù có bất cứ khó khăn gì, đứa con vẫn đều tìm về bên mẹ để được vỗ về, yêu thương.
– Kết bài:
+ Khẳng định lại cảm xúc về bài thơ.
+ Nêu ý nghĩa của bài thơ đối với bản thân.
- Bước 3: Viết bài
- Bước 4: Xem lại và chỉnh sửa, rút kinh nghiệm
IV. Các bước viết đoạn văn:
* Yêu cầu khi viết:
– Giới thiệu được tác giả và bài thơ (nếu có).
– Nêu được cảm xúc về nội dung hoặc một khía cạnh nội dung của bài thơ.
– Thể hiện được cảm xúc về một số yếu tố hình thức nghệ thuật của bài thơ.
* Các bước cần thực hiện:
– Nhớ lại những bài thơ lục bát em đã học đã đọc, hoặc tìm đọc một bài thơ lục bát mới.
– Bài thơ được chọn có thể là một bài ca dao hoặc là sáng tác của một nhà thơ( thơ lục bát).
* Tìm ý cho bài viết:
– Đọc bài thơ nhiều lần, khi lời thơ vang lên hãy lắng nghe những cảm xúc, suy nghĩ của em và ghi lại điều đó, nên viết nhanh ra giấy các ý tưởng nảy sinh bằng các cụm từ ngắn gọn.
– Có thể tìm ý bằng cách tự đặt ra câu hỏi và trả lời: Cảm nhận chung khi đọc bài thơ là gì? Bài thơ thể hiện những điều gì? Bài thơ có những từ ngữ, hình ảnh, biện pháp tu từ nào nổi bật?
* Lập dàn ý:
Sắp xếp các thông tin ý tưởng cho bài viết thành dàn ý chung như sau:
- Mở đoạn:
– Giới thiệu ngắn gọn về bài thơ và tác giả (nếu có) trong khoảng 2 – 3 câu.
- Thân đoạn:
Trình bày cảm xúc về bài thơ.
+ Nêu cảm xúc về nội dung chính của bài thơ.
+ Nêu ý nghĩa, chủ đề của bài thơ.
+ Nêu cảm nhận về một số yếu tố hình thức nghệ thuật bài thơ.
- Kết đoạn:
– Khái quát lại những ấn tượng cảm xúc về bài thơ
* Viết bài
Bám sát dàn ý, chú trọng những yếu tố đã khơi gợi cảm xúc của em như nhan đề bài thơ, thể thơ, nhịp thơ, vần từ ngữ, hình ảnh, biện pháp tu từ…
– Lựa chọn từ ngữ để diễn tả cảm xúc văn; mỗi nên diễn đạt thành 2 – 3 câu.
– Đảm bảo cách trình bày của một bài văn: Bố cục đoạn văn bao gồm ba phần mở bài – thân bài – kết bài các câu trong đoạn cần hướng về một chủ đề chung.
