»» Nội dung bài viết:
Hãy chứng minh nhân dân Việt Nam từ xưa đến nay luôn sống theo đạo lý Uống nước nhớ nguồn, Ăn quả nhớ kẻ trồng cây.
- Mở bài:
– Nêu ý kiến về câu tục ngữ hoặc nêu khái niệm về tục ngữ (lời răn dạy, truyền kinh nghiệm…).
– Nêu giá trị câu tục ngữ: Bài học quí giá về nhắc nhở con người biết sống tốt đẹp.
- Thân bài”
1. Giải thích:
– “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây”: Khi ăn quả phải nhớ kẻ đã trồng cây ấy → Biết ơn người đã trồng cây.
– “Uống nước nhớ nguồn”: Khi uống nước cần ghi nhớ ngọn nguồn → Biết ơn ngọn nguồn của dòng nước mát.
→ “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây” khuyên ta khi được thụ hưởng bất cứ một thành tựu, một thành phẩm nào, chúng ta phải biết ơn nghĩa đã làm ra nó để tỏ lòng kính trọng và cũng phải có hành động để đáp đền. Còn “Uống nước nhớ nguồn” khuyên chúng ta phải luôn nhớ đến gốc gác, cội nguồn của mình.
* Ý nghĩa: người được hưởng thành quả lao động (về mọi mặt) phải nhớ ơn người đã mất bao công lao để tạo ra những thành quả đó. Lòng biết ơn đối với những ai đã làm nên thành quả để mình được hưởng. Đó là một đạo lí cao đẹp của nhân dân Việt Nam từ xưa đến nay.
2. Bình luận.
– Khẳng định giá trị 2 câu tục ngữ: luôn đúng, nhắc nhở mọi người… Đó là sự thể hiện lối sống giàu tình cảm, ân nghĩa, thủy chung của con người Việt Nam từ xưa đến nay.
– Ngày nay, ta đang sống theo đạo lí tốt đẹp đó…
– Bình luận về thái độ biết ơn của người ăn quả đối với người trồng cây được thể hiện như thế nào cho đúng?
+ Trân trọng, ghi nhớ công ơn.
+ Có ý thức vun đắp, bảo vệ và góp phần phát triển những thành quả đã đạt được, mở rộng ra là góp phần làm cho đất nước ngày càng giàu mạnh, cho gia đình ngày càng ấm no, hạnh phúc.
3. Liên hệ:
– Những lễ hội tưởng nhớ đến Tổ tiên: Giỗ Tổ Hùng Vương 10/3, Giỗ Đức Thánh Trần, Lễ hội Đống Đa,…
– Các ngày cúng giỗ trong gia đình: Nhớ đến người thân đã khuất, Nhớ công ơn gây dựng sinh thành.
– Những ngày lễ trộng đại của toàn xã hội: Ngày thương binh liệt sĩ: nhớ đến các chiến sĩ đã hi sinh vì đất nước vì dân tộc, Ngày Nhà giáo Việt Nam (20/11) Tôn vinh và để học trò nhớ ơn dạy dỗ của thầy cô, Ngày Quốc tế phụ nữ (8/3) để xã hội biết ơn những phụ nữ có vai trò lớn đối với xã hội, với cuộc sống. Ngày thầy thuốc Việt Nam (27/2) Tôn vinh và nhớ ơn Thầy thuốc, những người dày công góp sức chăm sóc sức khỏe, cứu sống mọi người,…
– Người Việt Nam không thể sống thiếu các phong tục lễ hội ấy vì tất cả đều thể hiện đạo lí “nhớ ơn” của dân tộc.
– Ngoài những biểu hiện đã nêu trên, ta thấy còn những câu ca dao khuyên con người phải nhớ ơn các bậc sinh thành: cha mẹ, ông bà và các phong trào đền ơn đáp nghĩa chăm sóc Bà mẹ Việt Nam anh hùng…
– Phê phán thái độ sống vô ơn, thiếu trách nhiệm đều bị lên án… Đó là biểu hiện của người suy thoái đạo đức, nhân cách.
4. Bài học nhận thức và hành động:
– Tự hào với lịch sử anh hùng và truyền thống văn hóa vẻ vang của dân tộc, ra sức bảo vệ và tích cực học tập, lao động góp phần xây dựng đất nước.
– Có ý thức gìn giữ bản sắc, tinh hoa của dân tộc Việt Nam mình, và tiếp thu cỏ chọn lọc tinh hoa nước ngoài.
– Có ý thức tiết kiệm, chống lãng phí khi sử dụng thành quả lao động của mọi người.
- Kết bài:
– Khẳng định ý nghĩa, giá trị câu tục ngữ.
– Có tác dụng nhắc nhở, có giá trị giáo dục, một nét của đạo đức con người trong mọi hoàn cảnh, mọi thời đại.
– Lòng biết ơn là nét đẹp văn hoá cần thiết, cao quí.
* Tham khảo:
Suy nghĩ về đạo lí sống có lòng biết ơn qua hai câu tục ngữ: Uống nước nhớ nguồn, Ăn quả nhớ kẻ trồng cây.
- Mở bài:
Uống nước nhớ nguồn, ăn quả nhớ kẻ trồng cây là biểu hiện của đạo lí ghi nhớ và đền đáp công ơn của người khác. Đó là đạo lí tốt đẹp của dân tộc, được gìn giữ và kế thừa qua mấy nghìn năm, trở thành lối ứng xử văn hóa của dân tộc từ xưa đến nay.
- Thân bài:
“Uống nước” và “ăn quả” có nghĩa là nhận lấy, là hưởng thụ vật chất của con người. “Nguồn” và “kẻ trồng cây” là nhân tố tạo ra vật chất. “Nhớ” là ghi khắc vào trong lòng để sau đó là biến thành hành động có ý nghĩa.
Bằng hình ảnh ẩn dụ hết sức gần gũi, bình dị, qua câu tục ngữ, người xưa muốn khuyên nhủ rằng khi thụ hưởng một giá trị, một thành quả lao động nào đó ta phải biết ghi nhớ và đền đáp công ơn người đã tạo ra và để lại cho ta thành quả lao động ấy.
Đạo lí về lòng biết ơn được nhân dân ta thể hiện rõ trong đời sống hàng ngày. Trong gia đình, nhân dân ta phải biết ơn, kính trọng ông bà, cha mẹ, biết đền đáp công ơn sinh thành dưỡng dục bằng. Truyền thống tốt đẹp ấy còn được thể hiện qua nhiều câu ca dao tục ngữ, trở thành bài học trong hệ thống các luân lí xã hội.
Ghi nhớ công ơn ông bà, cha mẹ là nghĩa cử thành kính, thiêng liêng nhất của con người:
“Công cha như núi Thái Sơn
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra.”
“Ngó lên nuột lạt mái nhà
Bao nhiêu nuột lạt nhớ ông bà bấy nhiêu.”
Tri ân công ơn dạy dỗ của thầy cô là đạo lí cao quý của dân tộc từ nghìn đời nay:
“Cơm cha, áo mẹ, chữ thầy
Gắng công mà học có ngày thành danh”
“Con ơi ghi nhớ lời này
Công cha, nghĩa mẹ, công thầy chớ quên”
“Gươm vàng rớt xuống hồ Tây
Công cha cũng trọng, nghĩa thầy cũng sâu”.
Dân tộc ta còn có tập tục thờ cúng ông bà, tổ tiên và những người đã khuất. Tục tồn thờ thần phật, cung kính đối với các vị thần bảo trợ, che chở con người trong cuộc sống. Dù đó chỉ có ý nghĩa tâm linh nhưng lại là biểu tượng của lòng biết ơn.
Ngoài xã hội, nhân dân ta luôn nhớ ơn người lao động đã tạo ra của cải vật chất nuôi sống con người để xã hội tồn tại, phát triển. Dân tộc ta thường tổ chức ngày lễ Hùng Vương để nhớ ơn người có công dựng nước .
Nhân dân ta đã cụ thể đạo lí ấy bằng những hành động ý nghĩa. Xây dựng tượng đài, lập đền thờ các anh hùng kiệt sĩ. Tổ chức kỉ niệm trọng thể ngày sinh, ngày mất của các bật anh hùng. Kỉ niệm các ngày chiến thắng, ngày lễ. Tôn vinh những người có đóng góp to lớn trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước. Tất cả đều là biểu hiện cho lòng biết ơn của nhân dân ta
Trong phong trào về nguồn, nhân dân ta lấy ngày 27/7 hàng năm là ngày Thương binh liệt sĩ để tỏ lòng biết ơn sâu sắc những người có công với nhận dân, với tổ quốc. Nhà nước các đoàn thể hiện tốt các chế độ, chính sách đối với thương binh liệt sĩ, với gia đình có công với đất nước. Xây dựng nhà tình nghĩa, chăm sóc các bà mẹ Việt Nam anh hùng. Làm tốt việc quy tập hài cốt các liệt sĩ về nghĩa trang, trả lại tên tuổi cho họ. Đó cũng là biểu hiện của lòng biết ơn
- Kết bài:
Lòng biết ơn là truyền thống, là đạo lý tốt đẹp của dân tộc ta. Câu tục ngữ: “uống nước nhớ nguồn”, “ăn quả nhớ kẻ trồng cây” là bài học đạo đức, là một lời khuyên đối đầy ý nghĩa đối với mọi người, mọi thế hệ. Chúng ta cần giữ gìn và phát huy truyền thống quý báu đó trong thời đại mới để làm cho cuộc sống tốt đẹp, hạnh phúc hơn nữa, đất nước bền vững, thịnh vượng hơn nữa.
Nhân dân ta có câu: “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây” và “Uống nước nhớ nguồn”.
Suy nghĩ của em về những câu tục ngữ trên.
Trong cuộc sống, đạo đức là một yếu tố rất quan trọng, nó thể hiện sự văn minh, lịch sự, nếp sống, tính cách, và phần nào có thể đánh giá được phẩm chất, giá trị bản thân con người. Và có rất nhiều mặt để đánh giá đạo đức, phẩm chất của con người. Một trong số đó là sự biết ơn, nhớ ghi công lao mà người khác đã giúp đỡ mình. Đó cũng là một chân lí thiết thực trong đời thường. Chính vì vậy ông cha ta có câu : “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây hay “Uống nước nhớ nguồn”.
Cả hai câu tục ngữ trên đều mang một triết lí nhân văn sâu sa. Đó là cần phải biết ơn những người đã mang lại cuộc sống ấm no, hạnh phúc cho chúng ta.
Câu đầu tiên mượn hình ảnh ăn quả và trồng cây ý muốn nói, khi được hưởng thụ những trái ngọt, trái thơm, cần nhớ tới công sức, mồ hôi nước mắt của người đã làm ra nó. Điều đó được ẩn dụ nhằm khuyên răn thái độ của mỗi con người xử sự sao cho đúng, cho phải đối với những người đã giúp đỡ mình để không phải hổ thẹn với lương tâm. Hành động đó đã thể hiện một tư tưởng cao đẹp, một lối ứng xử đúng đắn. Lòng biết ơn đối với người khác đó chính là một truyền thống tốt đẹp của ông cha ta từ xưa tới nay. Đó cũng chính là biết sống ân nghĩa mặn mà, thuỷ chung sâu sắc giữa con người với con người. Tất cả những gì chúng ta đang hưởng thụ hiện tại không phải tự dưng mà có. Đó chính là công sức của biết bao lớp người. Từ những bát cơm dẻo tinh trên tay cũng do bàn tay người nông dân làm ra, một hạt lúa vàng chín giọt mồ hôi mà. Rồi đến tấm áo ta mặc, chiếc giày ta đi cũng đều bởi những bàn tay khéo léo của người thợ cùng với sự miệt mài, cần cù trong đó. Những di sản văn hoá nghệ thuật, những thành tựu độc đáo sáng tạo để lại cho con cháu.
Còn nhiều, rất nhiều những công trình vĩ đại nữa mà thế hệ trước đã làm nên nhằm mục đích phục vụ thế hệ sau. Tất cả, tất cả cũng chỉ là những công sức lớn lao, sự tâm huyết của mỗi người dồn lại đã tạo nên một thành quả thật đáng khâm phục để ngày nay chúng ta cần biết ơn, phục hồi, tu dưỡng, phát triển những di sản đó. Những lòng biết ơn, kính trọng không phải chỉ là lời nói mà còn cần hành động để có thể thể hiện được hết ân nghĩa của ta. Đó chính là bài học thiết thực về đạo lí mà mỗi con người cần phải có.
Đến câu tục ngữ thứ hai Uống nước nhớ nguồn. Cũng giống câu tục ngữ thứ nhất. Câu tục ngữ này đều mang ý ẩn dụ dưới hình thức cụ thể, sinh động. Nước chính là thứ chúng ta hưởng thụ còn nguồn chính là người tạo ra cái để chúng ta hưởng thụ đó.
Câu tục ngữ này chỉ vẻn vẹn có bốn chữ mà ý tứ sâu xa ẩn dưới cấu trúc mô hình điều kiện, hệ quả. Nói đến nước trong nguồn là nói đến sự mát mẻ, thanh tao. Và nguồn nước sẽ mãi không bao giờ vơi cạn. Chữ nhớ trong câu là một từ quan trọng, tâm điểm của câu tục ngữ. Ý nghĩa câu tục ngữ này thể hiện mối quan hệ tốt đẹp giữa con người với con người. Lòng nhớ ơn luôn mang một tình cảm cao đẹp, thấm nhuần tư tưởng nhân văn. Nó giáo dục chúng ta cần biết ơn tổ tiên, ông bà, cha mẹ, những anh hùng vĩ đại đã hi sinh, lấy thân mình, mồ hôi xương máu để bảo vệ nền độc lập cho đất nước, giữ vững bình yên vùng trời Tổ quốc cho chúng ta có những năm tháng sống vui sống khoẻ và có ích cho xã hội, phần để thực hiện đúng trách nhiệm, bổn phận của chúng ta, phần vì không hổ thẹn với những người ngã xuống giành lấy sự độc lập.
Có ai hiểu được rằng, một sự biết ơn được thể hiện như một đoá hoa mai ửng hé trong nắng vàng, một lòng kính trọng bộc lộ như một ánh sao đêm sáng rọi trên trời cao. Đó là những cử chỉ cao đẹp, những hành động dù chỉ là nhỏ nhất cũng đều mang một tấm lòng cao thượng.
Những người có nhân nghĩa là những người biết ơn đồng thời cũng biết giúp đỡ người khác mà không chút tính toan do dự. Chính những hành động đó đã khơi dậy tấm lòng của biết bao nhiêu con người , rồi thế giới này sẽ mãi là một thế giới giàu cảm xúc.
Tóm lại hai câu tục ngữ trên giúp ta hiểu được về đạo lí làm người. Lòng tôn kính, sự biết ơn không thể thiếu trong mỗi con người, đặc biệt là thế hệ trẻ hôm nay. Chúng ta luôn phải trau dồi những phẩm chất cao quý đó, hãy biết rèn luyện, phấn đấu bằng những hành ộng nhỏ nhất vì nó không tự có trong mỗi chúng ta. Chúng ta cần phải biết ơn những người đã có công dẫn dắt ta trong cuộc sống nhất là đối với những người trực tiếp giúp đỡ chỉ bảo ta như cha mẹ, thầy cô. Bài học đó sẽ mãi là một kinh nghiệm sống ẩn chứa trong hai câu tục ngữ trên và nó có vai trò, tác dụng rất lớn đối với cuộc sống trên hành tinh này.
