Soạn bài: Luyện viết đoạn văn tự sự
I. Đoạn văn trong văn tự sự :
1. Khái niệm “đoạn văn” :
Đoạn văn là bộ phận của văn bản. Trong văn bản tự sự, mỗi đoạn văn thường có câu nêu ý khái quát. Các câu khác diễn đạt những ý cụ thể nhằm thuyết minh, miêu tả, giải thích…triển khai làm rõ ý khái quát.
2. Các loại đoạn văn trong văn bản tự sự :
Văn bản tự sự do nhiều loại đoạn văn cấu tạo nên :
– Đoạn (các đoạn) mở bài.
– Các đoạn thân bài.
– Đoạn (các đoạn) kết bài.
3. Nội dung của đoạn văn :
– Vừa giới thiệu nhân vật, vừa kể sự việc.
– Biểu hiện tâm trạng nhân vật.
– Vừa kể sự việc vừa thể hiện tâm tư tình cảm của nhân vật hoặc người kể chuyện.
– Tả cảnh, tả người.
– Ghi lại những cuộc đối thoại, độc thoại nội tâm của nhân vật.
4. Nhiệm vụ của đoạn văn :
Thể hiện chủ đề và ý nghĩa của văn bản.
II. Cách viết đoạn văn trong bài văn tự sự :
1. Ngữ liệu 1 :
a. Các đoạn văn thể hiện đúng và rõ những dự kiến của tác giả.
– Nội dung của các đoạn văn mở đầu và kết thúc tác phẩm giống và khác nhau ở những điểm sau :
+ Giống nhau : Cả hai đoạn mở đầu và kết thúc tác phẩm đều tả cảnh rừng xà nu và đều tập trung là nổi bật chủ đề của tác phẩm.
+ Khác nhau : Các đoạn mở đầu tác phẩm miêu tả cảnh rừng xà nu cụ thể, chi tiết, nhằm lôi cuốn người đọc. Đoạn kết thúc miêu tả cảnh rừng xà nu xa mờ dần và bất tận làm đọng lại trong lòng người đọc những suy ngẫm lắng sâu về sự bất diệt của rừng cây, vùng đất, sức sống con người…
b. Trước khi viết hoặc kể chuyện, cần suy nghĩ, dự kiến đoạn văn mở bài và đoạn văn kết bài để bài văn vừa chặt chẽ vừa có sức lôi cuốn, hấp dẫn người đọc.
2. Ngữ liệu 2 :
a. Đoạn văn có thể coi là một đoạn văn trong văn bản tự sự và đoạn văn này thuộc phần thân bài – phần phát triển của “truyện ngắn” mà bạn HS định viết.
b. Qua đoạn văn có thể thấy, bạn HS đã thành công khi kể lại câu chuyện, nhưng còn lúng túng ở những đoạn tả cảnh và thể hiện tâm trạng chị Dậu.
* Kết luận :
Trong văn bản tự sự, mỗi đoạn văn có một nhiệm vụ riêng và có vị trí thích hợp nhằm giới thiệu, miêu tả nhân vật hoặc dẫn dắt sự việc, tạo sự hấp dẫn cho người đọc.
3. Cách viết đoạn văn trong bài văn tự sự :
Người viết cần huy động năng lực quan sát, tưởng tượng và vốn sống,…sau đó vận dụng kĩ năng miêu tả, kể chuyện, biểu cảm,…để hoàn chỉnh đoạn văn. Khi viết, có thể dùng câu chủ đề để nêu ý bao trùm, sau đó viết các câu thể hiện những nội dung cụ thể.
* Ghi nhớ : sgk
