»» Nội dung bài viết:
Ý nghĩa chi tiết tiếng sáo và sức sống tiềm tàng mạnh mẽ của nhận vật Mị trong truyện Vợ chồng A Phủ.
Đề bài:
Trong truyện ngắn Vợ chồng A Phủ, nhà văn Tô Hoài nhiều lần miêu tả âm thanh tiếng sáo. Khi mùa xuân đến, Mị nghe âm thanh tiếng sáo: “Ngoài đầu núi lấp ló đã có tiếng ai thổi sáo rủ bạn đi chơi. Mị nghe tiếng sáo vọng lại, thiết tha bổi hổi. Mị ngồi nhẩm thầm bài hát của người đang thổi”. Và khi bị A Sử trói đứng ở cột nhà, Mị vẫn nghe tiếng sáo: “Hơi rượu còn nồng nàn, Mị vẫn nghe tiếng sáo đưa Mị đi theo những cuộc chơi, những đám chơi”. (Tô Hoài – Ngữ văn 12, Tập hai, NXB Giáo dục Việt Nam, trang 7 và trang 8)
Phân tích diễn biến tâm lí của Mị trong những lần miêu tả trên, từ đó làm rõ sức sống tiềm tàng mãnh liệt của người phụ nữ vùng cao Tây Bắc.
- Mở bài:
– Giới thiệu tác giả Tô Hoài, tác phẩm Vợ chồng A Phủ và nhân vật Mị.
– Giới thiệu chi tiết tiếng sáo và sức sống tiềm tàng mạnh mẽ của nhân vật Mị trong tác phẩm.
- Thân bài:
Nhân vật Mị và chi tiết tiếng sáo.
– Mị là cô gái vùng cao xinh đẹp, tài năng, có nhiều phẩm chất tốt đẹp nhưng phải chịu cuộc sống cơ cực trong thân phận làm dâu gạt nợ cho nhà thống lí Pá Tra.
– Tiếng sáo là chi tiết nghệ thuật quan trọng, là tác nhân góp phần thức dậy sức sống tiềm tàng ở Mị .
Diễn biến tâm lí của Mị ở lần thứ nhất nghe tiếng sáo.
– Hoàn cảnh xuất hiện tiếng sáo: Khi mùa xuân đến trên rẻo cao, sau những tháng ngày dài Mị bị đày đọa, sống thân trâu ngựa trong nhà thống lí Pá tra.
– Tiếng sáo lần đầu tiên xuất hiện đầy ấn tượng:
+ Ngoài đầu núi lấp ló đã có tiếng ai thổi sáo rủ bạn đi chơi. Mị nghe tiếng sáo vọng lại…
+ Âm thanh tiếng sáo từ xa vọng lại nhưng đã chạm vào tâm hồn Mị. Nó khiến cô thiết tha, bổi hổi. Lớp băng giá trong tâm hồn Mị bao lâu nay giờ đây đang dần tan chảy.
+ Mị đang bồi hồi cùng với thanh âm của tiếng sáo gọi bạn tình. Không những thế nó còn thôi thúc, giục giã và Mị nhẩm thầm bài hát…
– Ý nghĩa chi tiết:
+ Tiếng sáo là âm thanh của mùa xuân và cũng là tín hiệu của hẹn hò, của tình yêu đôi lứa, của những đêm tình mùa xuân.
+ Tiếng sáo đã tác động vào tâm hồn Mị. Nó cho thấy tâm hồn Mị đang rung động trước âm thanh cuộc sống, âm thanh tình yêu.
Diễn biến tâm lý của Mị ở chi tiết tiếng sáo thứ hai.
– Hoàn cảnh xuất hiện: Ngày xuân Mị cũng uống rượu, Mị nhớ lại quá khứ, thấy lòng phơi phới trở lại. Mị muốn đi chơi. Nhưng A Sử đã trói đứng Mị giữa nhà.
– Diễn biến tâm trạng của Mị: Trong hơi rượu nồng nàn, Mị như quên mình đang bị trói, quên cả những đau đớn về thể xác, Mị vẫn thả hồn theo tiếng sáo. Tiếng sáo đưa Mị theo những cuộc chơi, những đám chơi.Tiếng sáo hiện hữu trong Mị ngay cả trong lúc chập chờn mê tỉnh. Nó khiến Mị bồi hồi, tha thiết nhớ.
-Ý nghĩa chi tiết:
+ Tiếng sáo xuất hiện trong hoàn cảnh này cho thấy sức sống đang trỗi dậy mạnh mẽ trong tâm hồn Mị cho dù đó là khi thể xác đang bị trói.
+ Tiếng sáo chính là biểu hiện cho khát vọng tự do, khát khao tình yêu, hạnh phúc trong tâm hồn Mị.
Giá trị nghệ thuật của chi tiết tiếng sáo.
– Ở hai lần miêu tả trên, tiếng sáo lần thứ nhất gọi Mị thức tỉnh; tiếng sáo lần hai là minh chứng sự hồi sinh, của khát vọng sống trong tâm hồn Mị. Qua đó nhà văn Tô Hoài muốn khẳng định sức sống tiềm tàng của con người. Đây là của giá trị nhân đạo trong tác phẩm.
– Tiếng sáo là chi tiết nghệ thuật đặc sắc, mang đậm màu sắc vùng cao Tây Bắc, góp phần thể hiện chủ đề của tác phẩm.
- Kết bài:
Chi tiết tiếng sáo cho thấy chiều sâu tư tưởng và tài năng nghệ thuật của nhà văn Tô Hoài: chi tiết nhỏ làm nên nhà văn lớn.
Tham khảo:
Ý nghĩa chi tiết tiếng sáo gọi bạn tình trong truyện Vợ chồng A Phủ.
– Trước hết, đây là chi tiết có ý nghĩa tả thực về nét đẹp văn hóa của miền núi cao Tây Bắc, khiến người ta liên tưởng đến âm thanh quen thuộc, gần gũi của núi rừng trong những đêm xuân ở Hồng Ngài.
+ Nếu Tây Nguyên có tiếng cồng, tiếng chiêng âm vang khắp bản làng, rừng núi, nếu miền quê đồng bằng Bắc Bộ có tiếng trống chèo, tiếng hát giao duyên, tiếng đàn bầu thánh thót thì với những người dân Tây Bắc, họ vốn ít nói, kiệm lời, họ gửi lòng mình vào tiếng khèn, tiếng sáo, tiếng kèn môi, thổi lá để trao gửi tâm tình, để mời gọi bạn yêu.
+ Tiếng sáo vang lên với những cung bậc khác nhau, khi xa khi gần, khi trầm bổng khoan thai, khi rập rờn, khi lấp ló… Âm thanh tiếng sáo vang lên những ca từ mộc mạc thể hiện lẽ sống hồn nhiên, yêu đời, phóng khoáng của những con người nơi đây “ Mày có con trai, con gái ta đi tìm người yêu…”.
+ Tiếng sáo mang đến chất thơ, làm dịu mát cuộc sống trăm đắng ngàn cay với nỗi đời cơ cực của con người nơi đây, khiến mảnh đất Tây Bắc vốn xa lạ, hoang vu trở nên gần gũi, thơ mộng.
– Không dừng lại ở ý nghĩa tả thực, chi tiết tiếng sáo góp phần diễn tả vẻ đẹp tâm hồn Mị trong đêm tình mùa xuân.
+ Tiếng sáo lay thức tâm hồn Mị, khiến lòng Mị thiết tha, bổi hồi, nhẩm thầm bài hát của người đang thổi và những kí ức đẹp đẽ nồng nàn của người con gái đã trở về.
+ Tiếng sáo đã làm bừng lên khát vọng sống, Mị ý thức hiện tại mình vẫn còn trẻ, Mị ý thức về quyền hạnh phúc “ Mị muốn đi chơi”, Mị sửa soạn vào nhà…
+ Tiếng sáo khiến Mị quên đi thực tại khổ đau: khi Mị định ăn lá ngón để chết ngay chứ không muốn nghĩ về ngày trước nữa thì tiếng sáo lửng lơ ngoài đường lại đưa Mị trở về với niềm khát sống, khi bị trói đứng cả đêm, tâm hồn Mị vẫn bay bổng cùng tiếng sáo, tiếng sáo đưa Mị theo những cuộc chơi.
+ Nếu căn buồng nơi Mị nằm biểu tượng cho thứ ngục thất tinh thần giam hãm đời Mị, thì hình tượng tiếng sáo trở thành biểu tượng đẹp đẽ cho khát vọng tự do, khát vọng sống, khát vọng tình yêu trong tâm hồn Mị.
* Ý nghĩa: Chi tiết tiếng sáo gọi bạn tình tha thiết góp phần thể hiện tư tưởng, thái độ của nhà văn và thành công của ngòi bút Tô Hoài. Đó là tấm lòng nâng niu trân trọng của nhà văn đối với nét đẹp văn hóa của và vẻ đẹp tâm hồn con người Tây Bắc. Chi tiết giàu chất thơ, lai láng dư vị trữ tình có sức sống lâu bền trong tâm hồn người đọc.
Cảm nhận ý nghĩa hình tượng tiếng sáo trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ của Tô Hoài
