»» Nội dung bài viết:
“Đọc thơ, cảm được âm điệu, xem như đã nhập được vào cái hồn của thơ. Chưa nắm bắt được nó, nghĩa là chưa tới được cõi thơ thực sự”.
1. Giải thích:
– Âm điệu: hiệu quả của một chuỗi những âm thanh, tiết tấu gây ấn tượng, cảm giác cho con người.
– Hồn của bài thơ: chiều sâu tư tưởng của tác phẩm.
⇒ Bằng lối nói điệp (vừa khẳng định vừa phủ định), tác giả Chu Văn Sơn gợi dẫn người đọc về một thao tác cụ thể (cảm/ nắm bắt được âm điệu) trong quá trình tiếp nhận chiều sâu của tác phẩm (trữ tình).
2. Bàn luận:
– Tiếp nhận văn học là quá trình hoàn tất của sự sáng tạo: vai trò của người đọc là vô cùng quan trọng.
– Người đọc thường khai thác nội dung tác phẩm trên cơ sở phân tích những cứ liệu về hình thức nghệ thuật nổi bật, hiện hữu. Với kiểu đọc này khó lòng thấy hết được cái hay, cái đẹp của tác phẩm mà người viết đã cố công thể hiện.
– Tiếp nhận là sáng tạo, người đọc có thể phát triển cảm thức chủ quan trên cơ sở cái khách quan mà tác phẩm mang đến. Vì thế phải cháy hết mình, phải đi sâu tìm kiếm, phải xem xét toàn diện; Thơ là tiếng lòng – vì thế khi phân tích thơ cần phải tìm thấy “tiếng” ở trong đó. Tiếng thơ sẽ được biểu đạt dưới hình thức âm điệu (có thể trực tiếp hoặc gián tiếp, ẩn mình).
Học sinh có thể phân tích từ 2 đến 3 dẫn chứng (mỗi dẫn chứng tương ứng với mỗi tác phẩm/ đoạn tác phẩm trong chương trình).
3. Khẳng định:
Câu nói của Chu Văn Sơn là hoàn toàn đúng – đã gợi dẫn, bổ sung để hoàn thiện hơn kĩ năng đọc thơ của chúng ta.
– Người sáng tác phải luôn xem âm điệu là một phân linh hồn của bài thơ. Hướng đến những sáng tác không chỉ đậm màu sắc, hình ảnh mà còn đậm những âm thanh, tiết tấu.
– Với người thưởng thức cần phải có góc nhìn chiều sâu trên cơ sở cảm nhận và phân tích những biểu hiện nghệ thuật độc đáo (âm điệu) để có thể thấy hết những tư tưởng, tình cảm ẩn chứa trong tác phẩm.
