Ông một (Vũ Hùng) (Bài 1, Ngữ Văn 7, tập 1, sách Chân trời sáng tạo).

BÀI GHI VỞ.
Văn bản: Ông một (Vũ Hùng).

I. Trải nghiệm cùng văn bản.

1. Tác giả, tác phẩm.

a. Tác giả:

– Nhà văn Vũ Hùng (1931) tại làng Láng, Cầu Giấy, Hà Nội.

– Phong cách sáng tác: các tác phẩm của ông viết về chủ đề thiên nhiên, động vật, rừng núi, quãng thời gian quân ngũ với những cuộc hành quân đã mang lại nhiều khám phá về thiên nhiên, đất nước, phong tục tập quán của các dân tộc Việt, Lào chung sống trên dải đường Trường Sơn.
– Các tác phẩm tiêu biểu:
+ Mùa săn trên núi.
+ Sống giữa bầy voi.
+ Giữ lấy bầu mật.
+ Người quản tượng và con voi chiến sĩ
+……

2. Tác phẩm.

– Xuất xứ: Trích từ “Phía Tây Trường Sơn”, in trong “Những truyện hay viết cho thiếu nhi” – Vũ Hùng.
– Tập truyện gồm bốn truyện: “Sao sao”, “Các bạn của Đam Đam”, “Phía Tây Trường Sơn”, “Ngày hè”.
– “Phía Tây Trường Sơn” kể về chuyến đi của ba chiến sĩ trẻ ở Trung đoàn quân tình nguyện Việt Nam đến vùng Nam Lào vào năm 1947. Thời điểm đó, bộ đội Lào tặng cho bộ đội Việt Nam ba con voi để vận chuyển hàng hóa, vũ khí trên dãy Trường Sơn.
– Thể loại: truyện ngắn.
– Phương thức biểu đạt: tự sự kết hợp miêu tả, biểu cảm.

II. Suy ngẫm và phản hồi .

1. Tình cảm của con voi .

– Chi tiết thể hiện tình cảm của con voi với Đê đốc Lê Trực:
+ Khi rời xa căn cứ, rời xa Đê đốc: nó ủ rũ, gầy rạc đi, đứng buồn thiu, bỏ ăn, không đụng đến một ngọn mía, một sợi cỏ…
– Chi tiết thể hiện tình cảm của con voi với người quản tượng:
+ Khi còn chung sống: giúp người quản tượng phá rẫy, kéo gỗ.
+ Khi rời làng vào rừng: hàng năm, khi sang thu nó lại xuống làng; nó rống gọi rộn ràng từ xa; con voi theo người quản tượng về mái nhà cũ, quỳ ở giữa sân; lưu lại nhà vài hôm và giúp đủ việc cho người quản tượng…
+ Khi biết người quản tượng mất: nó quỳ xuống giữa sân, rống gọi rền rĩ mãi…; con voi lồng chạy vào nhà; nó hít hơi cái giường cũ của người quản tượng rồi buồn bã đu ra; chạy khắp làng tìm chủ; không ăn mía và lồng chạy như voi hoang…
+ Sau khi người quan tượng mất: mấy năm con voi mới xuống làng một lần; nó lặng lẽ, tha thẩn đi trong sân; vừa tung vòi hít ngửi khắp chỗ vừa khe khẽ rền rĩ rồi âm thầm bỏ đi…
→ Lời văn nhẹ nhàng kết hợp biện pháp nhân hóa, so sánh đã thể hiện tình cảm gắn bó, yêu mến, thủy chung của Ông Một đối với Đề đốc và người quản tượng.

2. Cách cư xử của người quản tượng và dân làng.

– Khi còn sống chung: Người quản tượng rất quan tâm, chăm chút cho con voi: hiểu lòng con voi buồn vì điều gì; quyết định thả nó về rừng; chăm cho nó ăn để có sức khoẻ về rừng.
– Khi con voi về rừng:
+ Dâng làng: háo hức chào đón con voi mỗi khi nó về thăm làng: đón nó tận đầu làng; xúm xít kéo đến thăm và cho nó quà…
+ Người quản tượng: Thấy con voi về thăm như trẻ lại; dẫn nó đi tắm; thiết đãi nó cả nương mía…
→ Sử dụng biện pháp nhân hóa, từ láy: Cả người quản tượng và dân làng đều yêu quý, quan tâm và chăm lo cho con voi như người thân của mình.

3. Mối quan hệ giữa con người với tự nhiên.

– Thông quan mối quan hệ và những tình cảm tốt đẹp, sự gần gũi, thân thiết và gắn bó giữa con voi với hai người chủ và cả dân làng, cho thấy mối quan hệ giữa con người với tự nhiên là một mối quan hệ gần gũi, thân thiết và gắn bó vô cùng. Con người với tự nhiên hoàn toàn có thể trở thành bạn bè, người thân và quan tâm, chăm sóc lẫn nhau.

III. Tổng kết

1. Nội dung:

– Đoạn trích trên giúp người đọc hiểu về mối quan hệ gắn bó, khăng khít như tình cảm ruột thịt giữa con người với thế giới tự nhiên.

2. Nghệ thuật:

– Ngôn từ trong sáng, bình dị, gần gũi với cuộc sống đời thường.
– Lối viết hấp dẫn, thú vị.