Nội dung:
Đọc hiểu văn bản:
Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ
(Nguyễn Ngọc Thuần)
* Nội dung chính: Tác phẩm đưa ra một cách cảm nhận thiên nhiên xung quanh ta: cảm nhận bằng mọi giác quan. Đồng thời gửi đến thông điệp về món quà và cách gửi quà, nhận quà. Qua đó cho thấy tình yêu thiên nhiên, tình cha con và tình cảm với những “món quà” của các nhân vật.
Trước khi đọc.
Câu 1. Kể tên một số loài hoa em biết. Em có thể “nhận ra” các loài hoa ấy bằng những cách nào?
Trả lời:
– Một số loài hoa em biết là: hoa hồng, hoa cúc, hoa lan, hoa đồng tiền, hoa xuyến chi…
– Em có thể “nhận ra” các loài hoa ấy bằng: đặc điểm hình dáng, màu sắc, mùi hương…
Ví dụ:
– Cách nhận biết:
+ Hoa hồng: có nhiều màu (đỏ, trắng, vàng) với những cánh tròn to mịn như nhung, có mùi thơm. Những chiếc lá dạng hình tròn viền có răng cưa và thân có gai nhọn để tự vệ.
+ Hoa cúc: có màu vàng, trắng, có nhiều cánh. Cánh hoa dài cong nhỏ xíu. Những chiếc lá màu xanh to giống như những ngón tay.
+ Hoa đồng tiền: có màu vàng, hồng, cam, cánh hoa dài nhỏ. Cuống hoa dài mềm, lá mọc ở dưới gốc, cuống không có lá.
Câu 2. Theo em, nhan đề Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ gợi điều gì thú vị?
Trả lời:
– Nhan đề Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ là một nhan đề rất độc đáo và thu hút người đọc. Nhan đề là sự kết hợp giữa hai vế có nội dung mang tính chất đối lập. Vừa nhắm mắt mà vẫn mở cửa sổ. Thường thì con người ta mở cửa sổ để ngắm nhìn không gian ngoài kia, nhưng theo nhan đề thì các nhân vật trong tác phẩm dường như đang cảm nhận cuộc sống theo một cách thức mới lạ. Nhan đề gợi hứng thú và sự tò mò cho người đọc
Đọc văn bản.
Câu 1. Vì sao nhân vật “tôi” có thể giúp bố cứu được bạn Tí?
Trả lời:
– Nhân vật “tôi” có thể giúp bố cứu được bạn Tí nhờ vào khả năng lắng nghe âm thanh tài tình. Cậu đã phát hiện chính xác vị trí của Tí khi nghe thấy tiếng hét.
Câu 2. Vì sao nhân vật “tôi” thích gọi tên bạn Tí và bố?
Trả lời:
– Nhân vật “tôi” thích gọi tên bạn Tí và bố vì để nghe âm thanh từ cái tên.
– Bởi bố có nói mỗi cái tên đều là một thanh âm tuyệt vời.
+ Tên của Tí khi đọc lên âm thanh cứ du dương như một bài hát
+ Gọi tên bố hàng ngày chỉ để nghe âm thanh.
Câu 3. Điều bí mật nhân vật “tôi” muốn chia sẻ là gì?
Trả lời:
– Điều bí mật mà nhân “tôi” muốn chia sẻ là sự cảm nhận, nhận biết những loài hoa bằng mũi chứ không phải bằng mắt.Nhân vật “tôi” hiểu khu vườn nói gì, hiểu giờ là mùa gì và bông hoa nào đang nở, tên gì…
Sau khi đọc.
Câu 1. Nhân vật “tôi” đã được bố dạy cho cách “nhìn” đặc biệt như thế nào để nhận ra những bông hoa trong vườn?
Trả lời:
– Nhân vật “tôi” được bố dạy cho cách nhận ra những bông hoa trong vườn không phải bằng mắt mà bằng cảm giác của đôi bàn tay và bằng cách ngửi mùi hương của hoa.
Câu 2. Nhân vật người bố chủ yếu được miêu tả qua lời kể của nhân vật nào? Việc lựa chọn người kể chuyện như vậy có tác dụng gì?
Trả lời:
– Nhân vật người bố chủ yếu được miêu tả qua lời kể của nhân vật “tôi”.
– Việc lựa chọn người kể chuyện trong đoạn trích vừa có tác dụng miêu tả tính cách của nhân vật người bố vừa thể hiện được tình cảm của nhân vật “tôi”.
Câu 3. Nêu cảm nhận về tính cách của nhân vật người bố. Chỉ ra một số chi tiết khiến em có những cảm nhận đó.
Gợi ý:
Đọc kĩ văn bản, chú ý những chi tiết miêu tả nhân vật người bố
Bố là người yêu thương con, dạy dỗ cho con nhận ra những điều tốt đẹp trong cuộc sống.
– Tìm mọi cách khiến đứa con của mình thân thuộc với khu vườn:
+ Bảo con nhắm mắt, dẫn đi chạm từng bông hoa một.
+ Chỉ cho con ngửi rồi gọi tên bông hoa.
→ Gây dựng tình yêu thiên nhiên trong đứa con của mình.
– Dạy con nhận ra ý nghĩa của việc nhận hay cho một món quà, ta cũng đẹp lây vì món quà đó. → Thiên nhiên là quà tặng của cuộc sống. Đó là một bài học ý nghĩa về cuộc sống này.
Trả lời:
Nhân vật người bố:
– Kiên nhẫn dạy con cách cảm nhận về vẻ đẹp và sự sống trong khu vườn; gần gũi, chia sẻ nhiều cảm xúc, suy nghĩ với con như một người bạn thân thiết; coi con là “món quà” quý giá nhất của cuộc đời;…
– Yêu thương Tí, trân trọng đón nhận món quà đơn sơ của Tí,…
– Thích trồng hoa, luôn chăm sóc và biết lắng nghe “tiếng nói” của khu vườn, nhịp sống của thiên nhiên,…
→ Có thể thấy, nhân vật người bố là một người rất yêu thương con, luôn quan tâm, gần gũi với con và có tâm hồn phong phú, sâu sắc; có trái tim nhân hậu
Câu 4. Vì sao nhân vật “tôi” có thể biết chính xác tiếng kêu cứu của bạn Tí vang lên từ đâu? Chi tiết này có mối liên hệ với chi tiết nào trước đó?
Trả lời:
– Nhân vật “tôi” nghe được tiếng kêu cứu của bạn Tí vì em đã tập “nhắm mắt” để lắng nghe và cảm nhận về thế giới xung quanh. Nhờ luyện tập, em có thể nghe âm thanh mà đoán được nó vang lên từ đâu, ở khoảng cách như thế nào.
Câu 5. Liệt kê những chi tiết tiêu biểu miêu tả cảm xúc, suy nghĩ của nhân vật “tôi” về bố và bạn Tí. Những chi tiết đó cho thấy đặc điểm tính cách nào của nhân vật “tôi”?
Trả lời:
– Những chi tiết tiêu biểu miêu tả cảm xúc, suy nghĩ của nhân vật “tôi” về bố:
+ yêu quý,
+ gần gũi với bố, đón nhận từng cử chỉ chăm sóc của bố với lòng biết ơn: bố làm cho “tôi” chiếc bình tưới xinh xắn, dạy “tôi” cách cảm nhận về khu vườn
+ bố là món quà “bự” nhất của tôi,…
– Những chi tiết tiêu biểu miêu tả cảm xúc, suy nghĩ của nhân vật “tôi” về Tí:
+ coi Tí là người bạn thân nhất, sẵn sàng chia sẻ với bạn bí mật ngọt ngào, hạnh phúc của hai bố con
+ thấy tên bạn Tí đẹp và hay hơn mọi âm thanh, thích gọi bạn để được nghe cái tên ấy vang lên,…
→ Những chi tiết đó cho thấy đặc điểm tính cách nhạy cảm, tinh tế, biết yêu thương mọi người. Cậu có một tình cảm ngưỡng mộ bố và quý mến bạn vô cùng.
Câu 6. Khi “vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ”, nhân vật “tôi” đã phát hiện được những “bí mật” gì? Theo em, những “bí mật” ấy mang lại điều gì cho cuộc sống hằng ngày của nhân vật?
Trả lời:
– Khi “vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ”, nhân vật “tôi” đã phát hiện được những “bí mật” là: tiếng những bước chân, mùi hương của những loài hoa đang nở trong khu vườn. Khi “vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ”, nhân vật “tôi” không chỉ thấy những bông hoa thơm hơn mà còn “nhìn” thấy nguyên cả khu vườn, cả bông hồng ngay trong đêm tối,…
→ Những bí mật ấy mang lại niềm vui, hạnh phúc cho cuộc sống hằng ngày và làm giàu có tâm hồn của nhân vật “tôi”.
Câu 7. Em có đồng tình với những điều nhân vật người bố nói về các “món quà” không? Vì sao?
Trả lời:
– Em đồng tình với những điều nhân vật người bố nói về các “món quà”. Vì vẻ đẹp của món quà không nằm ở giá trị vật chất, cách trao tặng và đón nhận một món quà thể hiện con người chúng ta, chính tình cảm yêu thương chân thành khiến cho món quà trở nên quý giá…
Viết kết nối với đọc.
Viết đoạn văn (khoảng 5-7 câu) về một “món quà” em đặc biệt yêu thích.
Gợi ý:
– Đó là món quà của ai?
– Em nhận được khi nào?
– Điều gì khiến em đặc biệt yêu thích món quà đó?
– Món quà đó có ý nghĩa như thế nào đối với em?
Bài tham khảo 1:
“Món quà” mà em đặc biệt yêu thích chính là nụ cười của mẹ. Khi em cất tiếng khóc chào đời, mẹ đã nở nụ cười hạnh phúc, dường như mọi đau đớn đã xua tan. Khi em chập chững biết đi, mẹ vui sướng khôn nguôi. Nhất là khi em được điểm tốt, mẹ nở một nụ cười hiền hậu, không ngừng động viên em học hành. Khi em biết giúp đỡ mẹ làm việc nhà, nụ cười ấy lại thường trực trên môi. Được nhìn thấy nụ cười của mẹ chính là niềm hạnh phúc của em.
Bài tham khảo 2:
Bất cứ một món quà nào trong cuộc sống này đều có ý nghĩa riêng biệt của nó. Đối với tôi thì món quà giá trị nhất mà tôi được nhận đó chính là bài học về việc trân trọng mọi thứ xung quanh chúng ta. Đó có thể là thiên nhiên tươi đẹp, là những người thân luôn dành cho ta tình yêu vô hạn. Chúng ta cần trân trọng những người đã tặng cho ta những món quà quý giá để ta hiểu và thêm trân trọng cuộc sống này. Món quà ý nghĩa này mà tôi nhận được tôi sẽ giữ gìn và lan tỏa đến mọi người.
Bài tham khảo 3:
Nhà tôi ở vùng nông thôn nghèo khó, cả năm bố mẹ phải vất vả cấy cày ngoài đồng ruộng mới đủ nuôi hai anh em ăn học. Vì thế quà cáp với anh em tôi là một thứ xa xỉ. Tôi còn nhớ như in ngày hôm đó, cũng giống như mọi năm, khi lĩnh giấy khen HSG về tôi treo gọn gàng vào cánh tủ quần áo và ngồi ngắm nhìn hồi lâu. Sáng hôm sau là ngày nghỉ, bố không đi làm đồng mà lại đi ra phố, lúc về bố đưa cho tôi một chiếc túi bóng màu trắng đục, bên trong lấp lánh sắc màu. Bố nói “phần thưởng cho gái diệu của bố”. Tôi òa lên sung sướng vì quà là thứ mà anh em tôi không bao giờ nghĩ đến. Cầm gói quà trên tay, tôi mở ra nhẹ nhàng, đó là một dây buộc tóc với vài chục quả ớt bằng nhựa lóng lánh sắc màu. Vậy là món quà đó theo tôi suốt đến nay, tuy là đã dão chun không còn sử dụng được nữa, những quả ớt cũng đã bạc màu nhưng với tôi nó là vô giá. Mỗi khi buồn tôi vẫn đem ra ngắm nghía chúng, ở đâu còn có bán những chiếc dây buộc tóc như vậy?
Xem thêm:
Tri thức Ngữ văn Bài 3: Thay đổi kiểu người kể chuyện; Số từ và phó từ (Bài 3, Ngữ văn 7, tập 1, Kết nối tri thức)
Thực hành Tiếng Việt: Số từ (Bài 3, Ngữ văn 7, tập 1, Kết nối tri thức)
Người thầy đầu tiên (Ai-ma-tốp) (Bài 3, Ngữ văn 7, tập 1, Kết nối tri thức)
Thực hành Tiếng Việt Bài 3 (tt): Phó từ (Bài 3, Ngữ văn 7, tập 1, Kết nối tri thức)
Quê hương (Tế Hanh) (Bài 3, Ngữ văn 7, tập 1, Kết nối tri thức)
Viết bài văn phân tích đặc điểm nhân vật trong một tác phẩm văn học (Bài 3, Ngữ văn 7, tập 1, Kết nối tri thức)
Trình bày ý kiến về một vấn đề đời sống (được gợi ra từ một nhân vật văn học) (Bài 3, Ngữ văn 7, tập 1, Kết nối tri thức)
Củng cố, mở rộng (Bài 3, Ngữ văn 7, tập 1, Kết nối tri thức)
Trong lòng mẹ (trích Những ngày thơ ấu của Nguyên Hồng) (Bài 3, Ngữ văn 7, tập 1, Kết nối tri thức)
Đọc mở rộng văn bản (Bài 3, Ngữ văn 7, tập 1, Kết nối tri thức)
Để lại một phản hồi