Phân tích nhân vật bé Thu trong truyện ngắn Chiếc lược ngà của nhà văn Nguyễn Quang Sáng

phan-tich-nhan-vat-be-thu-trong-doan-trich-chiec-nga-cua-nha-van-nguyen-quang-sang

Nội dung:

Nhân vật bé Thu trong truyện ngắn Chiếc lược ngà.

Mở bài:

– Giới thiệu về Nguyễn Quang Sáng và truyện Chiếc lược ngà.

– Nêu hoàn cảnh sáng tác: năm 1966, vào thời chống Mĩ khốc liệt.

– Cảm nhận chung về nhân vật bé Thu: Tình cảm mạnh mẽ, sâu sắc. Cá tính cứng cỏi đến mức ương ngạnh nhưng vẫn là một đứa trẻ hồn nhiên, ngây thơ.

Thân bài:

1. Khái quát được cảnh ngộ của bé Thu:

Đất nước có chiến tranh, cha đi công tác khi Thu chưa đầy một tuổi, lớn lên em chưa một lần được cha chăm sóc yêu thương, tình yêu Thu dành cho cha chỉ gửi trong tấm ảnh chụp cùng má.

2. Phân tích diễn biến tâm lý nhân vật bé Thu:

+ Tâm trạng của bé Thu lúc đầu: ngạc nhiên, sợ hãi và bỏ chạy; không nhận ông Sáu là cha vì ông không giống trong bức ảnh; luôn tỏ ra lạnh nhạt, xa lánh ông Sáu; phản ứng quyết liệt, rồi trốn sang nhà bà ngoại kể nồi tức tối của minh (phản ứng rất thơ ngây của đứa trẻ).

+ Tâm trạng của bé Thu lúc sau: buồn rầu nghĩ ngợi thể hiện sự ân hận : uối tiếc sau khi được bà ngoại giải thích; hối hận và nhận cha đúng lúc phải chia tay cha; bộc lộ tình cảm mãnh liệt và xót xa.

3. Nghệ thuật xây dựng nhân vật:

+ Tình huống truyện (éo le).

+ Khắc họa tâm lý nhân vật (sự bướng bỉnh trẻ con, khi cha sắp đi).

+ Ngôn ngữ đậm chất Nam Bộ (chân chất, mộc mạc, giàu tình cảm).

Kết bài:

– Tác phẩm là câu chuyện kể cảm động về tình cha con; thể hiện tấm lòng yêu thương, nhạy cảm của nhà văn đối với con người. Rút ra bài học, liên hệ nêu suy nghĩ bản thân.

Bài tham khảo:

Mở bài:

“Chiếc lược ngà” là một trong những truyện ngắn xuất sắc của nhà văn Nguyễn Quang Sáng được viết vào năm 1966 tại chiến trường miền đông Nam Bộ trong những tháng ngày sục sôi đánh Mĩ. Truyện tuy viết về đề tài chiến tranh nhưng lại ca ngợi tình cảm gia đình, tình phụ tử thiêng liêng sâu nặng mà bom đạn kẻ thủ không thể nào tàn phá nổi. Nhân vật bé Thu để lại nhiều ấn tượng sâu đậm trong lòng người đọc. Một em bé đáng yêu, cá tình mạnh mẽ, bướng bình nhưng rất giàu tình thương đối với cha mình

Thân bài:

Câu chuyện xoay quanh nhân vật ông Sáu. Ông Sáu xa nhà đi kháng chiến khi bé Thu chưa tròn một tuổi. Bảy năm trời em sống với mẹ, thiếu vắng tình yêu thương của cha. Mãi đến khi Thu lên tám tuổi, cha mới có dịp về thăm nhà, thăm con. Chỉ vì vết sẹo trên mặt cha do chiến tranh gây ra đã khiến bé Thu không chịu nhận ông là cha. Đến khi bé Thu hiểu ra thì cũng là lúc cha phải lên đường trở về cứ. Cuộc chia tay trên bến sông đẫm đầy nước mắt khiến ai cũng ngậm ngùi. Chiến tranh đã cướp cha của em mãi mãi. Chiếc lược ngà mà cha em đã nhờ bác ba gửi lại là kỉ vật cuối cùng, là mối liên kết duy nhất tình cha con của bé Thu

Dưới ngòi bút của nhà văn, bé Thu hiện lên là một đứa trẻ ương ngạnh, bướng bỉnh, có cá tình mạnh mẽ. Khi đã mang trong mình một niềm tin sâu sắc không gì lay chuyển được rằng người đàn ông đang đúng trước mặt mình đây với vết sẹo dài bên má phải không phải là cha ruột của mình. Bởi gương mặt của ông ta hoàn toàn khác hẳn với hình ảnh người cha chụp trong bức ảnh chung với má thì bé Thu nhất quyết không chịu gọi ông Sáu một tiếng ba.

Mặc dù ông Sáu đã tìm đủ mọi cách gần con, yêu thương chăm sóc cho con nhưng đáp lại bé Thu vẫn tỏ ra ngờ vực xa lánh. Sự ương ngạnh, cứng đầu đó của bé Thu được tác giả miêu tả qua hàng loạt các chi tiết rất cụ thể, sinh đông. Mẹ bảo mời ba vô ăn cơm thì nó bảo lại: “Thì má cứ kêu đi”. Mẹ nó nổi giận quơ đũa dọa đánh, nó phải gọi nhưng lại nói trổng: “Vô ăn cơm”. Ông Sáu vẫn ngồi im chờ nghe nó gọi một tiếng ba nhưng nó từ trong bếp nói vọng ra: “Cơm chín rồi”, và quay sang bảo mẹ: “con kêu rồi mà người ta không nghe”.

Dù mọi người đã cố tình đặt nó trong tình huống gây cấn, bắt nó phải gọi ông Sáu là ba nó cũng không gọi. Nó đã tự mình làm lấy công việc nguy hiểm và quá sức, mà nhất định không chịu nhượng bộ, nhất định không chịu cất lên cái tiếng mà ba nó mong chờ. hành động liều lĩnh của nó khiến cho ông Sáu cũng phải lắc đầu, mỉm cười trước sự bướng bỉnh của con.

Xung đột lên đến đỉnh điểm khi bé Thu hất cái trứng cá mà ông Sáu đã gắp cho nó, làm cơm văng tung tóe. Ông Sáu không thể chịu đựng nổi nữa trước thái độ lạnh lùng của đứa con gái mà ông hết mực yêu thương, ông đã nổi giận và chẳng kịp suy nghĩ. Ông vung tay đánh vào mông nó. Bị ông Sáu đánh,Thu không khóc, gắp lại trứng cá rồi bỏ sang nhà ngoại, lúc đi còn cố ý khua dây lòi tói kêu rổn rảng.

Những chi tiết bình thường mà tinh tế này chứng tỏ nhà văn rất thấu hiểu tâm lí trẻ em. Trẻ con vốn rất thơ ngây nhưng cũng đầy cố chấp. Nhất là khi chúng có sự hiểu lầm, chúng kiên quyết chối từ tình cảm của người khác mà không cần cân nhắc. Điều đó là hiển nhiên đối với một cô bé cá tính, bướng bỉnh như Thu.

Người đọc nhiều khi thấy giận em, thương cho ông Sáu. Nhưng thật ra em vẫn là cô bé dễ thương. Sự thay đổi trên khuôn mặt của ông Sáu chưa có ai giải thích với nó. Tình yêu đến tôn thờ, trung thành tuyệt đối với người ba trong tấm ảnh chụp chung với má – người ba với gương mặt không có vết sẹo dài.

Trong tâm hồn em chỉ có duy nhất hình ảnh của người cha có trong bức ảnh chụp chung với má. Cho nên em hoàn toàn cự tuyệt, không chấp nhận tất cả những sự yêu thương của ông Sáu dành cho mình. Như vậy sự ương ngạnh, bướng bình của bé Thu nhất quyết không chịu nhận ông Sáu là cha cho thấy tình thương của em dành cho cha thật mãnh liệt. Em chỉ gọi cho và đón nhận tình thương của cha khi em biết chắc đó là cha mình. Không ai có thể thay đổi tình cảm và hình ảnh của cha trong lòng em.

Cùng với cá tình ương ngượng, bướng bỉnh, mạnh mẽ, ta còn nhận ra bé Thu là một cô bé giàu tình cảm và rất thương cha mình. Sau khi được bà ngoại giải thích và hiểu ra vì sao cha em, ông Sáu có vết sẹo dài trên má phải, em lấy làm ân hận vì bấy lâu nay đã có những hành động ngỗ ngược với cha mình. Đêm đó em cứ “lăn lộn và thỉnh thoảng lại thở dài như người lớn”. Nỗi buồn bã, day dứt ân hận, ngày mai ba đã ra đi làm sao có thể chuộc lại lỗi lầm mình đã gây ra.

Sáng hôm sau, khi ông Sáu chuẩn bị chào từ biệt mọi người lên đường, nó chỉ dám đứng từ xa nhìn ba nó. Mặt nó sầm lại buồn rầu. Rồi đến khi ông Sáu chào từ biệt nó lên đường, tình cảm cha con trỗi dậy mạnh mẽ, không thể kiềm chế cảm xúc của mình được nữa, nó bỗng kêu thét lên: “Ba…a…a…ba!”. Tiếng kêu của nó như tiếng xé, xé sự im lặng và xé cả ruột gan mọi người, nghe thật xót xa. Đó là tiếng “ba” mà nó chờ đợi được thét lên trong mấy năm qua nay chợt vỡ tung ra từ đáy lòng nó. Tiếng “ba…a…a…ba” ấy chứa đựng tất cả tình yêu thương, lòng mong đợi, niềm hạnh phúc tột cùng và cả những xót xa, tủi hận mà nó cố kìm nén trong lòng bấy lâu. Nó muốn cho cha nó biết tình yêu mà nó dành cho cha nó là rất lớn, rất nhiều, nhiều đến vô cùng vô tân.

Tiếng kêu đó nghe thật chua xót ẩn chứa trong đó là biết bao tình yêu thương lẫn nỗi xót xa ân hận của nó dành cho cha mình. Rồi nhanh như con sóc nó chạy lại ôm chầm lấy ba nó hôn cùng khắp. Nó hôn lên tóc,…và hôn cả vết sẹo dài của ba nó. Giờ đây, nó không còn cảm giác ghê sợ nữa mà là nỗi vui mừng hạnh phúc, tự hào hãnh diện của đứa con khi được sà vào lòng cha, được cha ôm ấp, nâng niu. Giây phút thiêng liêng kì diệu ấy nó đã khao khát được chờ đợi bấy lâu nay mới được thoả nguyện. Nó khóc, nó siết chặt vòng tay như sợ ba nó đi mất.

Ba nó dỗ dành, nó dặn ba mua về cho nó chiếc lược. Không phải cần được ba tặng cho mình một món quà mà muốn dùng lời nói đó để cha ngày đêm nhớ rằng nơi quê nhà con đang tha thiết mong đợi, cha hãy dũng cảm chiến đấu, đánh đuổi thằng Tây để cha con sớm ngày gặp lại.

Nhận chiếc lược ngà, kỉ vật cuối cùng mà cha để lại hiểu được tình thương của cha dành cho mình. Bé Thu tự hào về cha, lớn lên em làm công tác giao liên để nối tiếp truyền thống đấu tranh hào hùng của cha. Hình bóng cha luôn sống mãi trong trái tim của người con gái nhỏ. Đó cũng chính là sự chiến thắng của tình người tình cảm gia đình trong hoàn cảnh éo le của chiến tranh.

Qua những biểu hiện tâm lí và hành đông của bé Thu,người đọc cảm nhận được tình cảm sâu sắc, mạnh mẽ nhưng cũng thật dứt khoát,rạch ròi của bé Thu. Sự cứng đầu, tưởng như ương ngạnh ở Thu là biểu hiện của một cá tính mạnh mẽ ( cơ sở để sau này trở thành một cô giao liên mưu trí, dũng cảm). Tuy nhiên, cách thể hiện tình cảm của em vẫn rất hồn nhiên. Tác giả đã tỏ ra rất am hiểu tâm lí trẻ thơ và diễn tả rất sinh động với tấm lòng yêu mến,trân trọng những tình cảm trẻ thơ.

Kết bài:

Truyện “Chiếc lược ngà” đã thể hiện một cách cảm động tình cha con thắm thiết, sâu nặng và cao đẹp của cha con ông Sáu trong hoàn cảnh éo le của chiến tranh. Truyện còn gợi cho người đọc nghĩ đến và thấm thía những mất mát đau thương, éo le mà chiến tranh gây ra cho bao nhiêu con người, bao nhiêu gia đình. Nhân vật bé Thu là hiện thân sinh động cho hình ảnh những nạn nhân nhỏ bé, vô tội của chiến tranh, là lời tố cáo mạnh mẽ cuộc xâm lược phi nghĩa và tàn bạo của kẻ thù.