Em bé thông minh (Truyện cổ tích) (Bài 2, Ngữ văn 6, tập 1, Chân trời sáng tạo)

bai-2-doc-hieu-van-ban-em-be-thong-minh-truyen-co-tich

Nội dung:

Đọc hiểu văn bản:

EM BÉ THÔNG MINH
(Truyện cổ tích)

* Nội dung chính: “Em bé thông minh” là loại truyện cổ tích về nhân vật thông minh – kiểu nhân vật phổ biến trong truyện cổ tích Việt Nam và thế giới. Truyện đề cao sự thông minh và trí khôn dân gian (qua hình thức giải những câu đố, vượt những thách đố oái oăm,…), từ đó tạo tiếng cười vui vẻ, hồn nhiên trong đời sống hằng ngày.

I. Chuẩn bị đọc.

Câu 1. Người như thế nào được xem là người thông minh?

Trả lời:

– Người thông minh là người có sự nhận thức, năng lực hiểu nhanh, tiếp thu nhanh mọi vấn đề, có khả năng ứng biến và tìm ra cách xử lí nhanh chóng mọi tình huống, vấn đề khó khăn trong cuộc sống.

Câu 2. Theo em, người thông minh có thể giúp ích gì cho mọi người?

Trả lời:

– Người thông minh có thể giúp mọi người tìm được phương án giải quyết nhanh những khó khăn trong cuộc sống; tìm ra cách làm hay, rút ngắn thời gian và mang lại hiệu quả cao.

II. Trải nghiệm cùng văn bản.

Câu 1. Theo em ai sẽ là người giải quyết thử thách này? Người đó có thành công không?

Trả lời:

– Theo em cậu bé sẽ là người giải quyết thử thách này và cậu ấy sẽ thành công.

Câu 2. Liệu trong phần tiếp theo, em bé có phải vượt qua những thử thách nữa hay không?

Trả lời:

– Trong phần tiếp theo, em bé sẽ phải vượt qua những thử thách nữa vì nhà vua vẫn chưa thực sự tin vào một chú bé như thế. Và nhờ những thử thách tiếp theo mà cậu bé được bộc lộ rõ hơn tài trí của mình.

Câu 3. Chi tiết em bé “hát lên một câu” cho em biết điều gì về nhân vật này?

Trả lời:

– Chi tiết em bé “hát lên một câu” cho em thấy em bé là một người hồn nhiên, nhanh trí, thông minh và không hề sợ hãi những khó khăn trong cuộc sống.

III. Suy ngẫm và phản hồi.

Câu 1. Truyện Em bé thông minh kể về kiểu nhân vật nào trong truyện cổ tích?

Trả lời:

– Truyện Em bé thông minh kể về kiểu nhân vật thông minh.

Câu 2. Đọc đoạn văn sau:

– Hồi đó, có một nước láng giềng lăm le muốn chiếm bờ cõi nước ta. Để dò xem bên này có nhân tài hay không, họ sai sứ đưa sang một cái vỏ ốc vặn rất dài, rỗng hai đầu, đố làm sao xâu một sợi chỉ mảnh xuyên qua đường ruột ốc.

– Đây là lời của người kể chuyện hay lời nhân vật? Vì sao em cho là như vậy?

Trả lời:

– Đây là lời của người kể chuyện vì đây là phần lời người kể đang tường thuật lại sự việc diễn ra.

Câu 3. Trong truyện, em bé đã vượt qua những thử thách nào? Các thử thách ấy có ý nghĩa gì trong việc thể hiện phẩm chất của nhân vật em bé thông minh?

Trả lời:

Trong truyện, em bé đã vượt qua 4 thử thách:

– Lần thứ nhất: trả lời câu hỏi phi lí của viên quan, khi viên quan hỏi cha cậu cày mỗi ngày được mấy đường.

– Lần thứ hai: nhà vua bắt dân làng cậu bé nuôi trâu đực phải đẻ được con.

– Lần thứ ba: trả lời câu đố vua giao cho chính mình, làm sao thịt một con chim sẻ phải dọn thành ba cỗ bàn thức ăn

– Lần thứ tư: câu đố hóc búa của sứ thần xâu sợi chỉ mềm qua đường ruột ốc xoắn dài.

→ Các thử thách ấy có cấp độ khó tăng dần, đòi hỏi cậu bé phải suy nghĩ, dùng trí để giải quyết vấn đề, những câu đố hóc búa. Qua đó, người đọc ngày càng thấy rõ sự thông minh, nhanh nhẹn, tài năng của cậu bé.

Câu 4. Em đánh giá như thế nào về kết thúc của truyện?

Trả lời:

– Truyện có một kết thúc có hậu, xứng đáng với những gì đã bỏ ra của cậu bé thông minh. Đây cũng là ước mơ của nhân dân ta về sự đổi đời và kiểu người thông minh, có cống hiến sẽ được đền đáp xứng đáng.

Câu 5. Theo em, chủ đề của truyện Em bé thông minh là gì?

Trả lời:

– Chủ đề của truyện là đề cao trí thông minh dân gian được đúc kết từ những kinh nghiệm thực tế cuộc sống.

Câu 6. Lời giải đố của các nhân vật thông minh trong truyện cổ tích thường dựa vào kiến thức từ đời sống. Việc tích luỹ kiến thức từ đời sống có tác dụng gì đối với chúng ta.

Trả lời:

– Việc tích luỹ kiến thức từ đời sống có tác dụng rất lớn đối với chúng ta. Dân gian có câu “Đi một ngày đàng, học một sàng khôn” vì vậy việc tích lũy kiến thức đời sống sẽ giúp chúng ta linh hoạt hơn trong việc xử lý những công việc thường gặp trong các lĩnh vực đời sống.