Đóng vai Mtao Mxây kể lại đoạn trích Chiến thắng Mtao Mxây

phan-tich-nhung-dac-sac-nghe-thuat-trong-chien-thang-mtao-mxay-6678

Đóng vai Mtao-Mxây kể lại đoạn trích “Chiến thắng Mtao-Mxây”

Ta tuy nhà đã giàu, trâu đã nhiều, trong ngoài tôi tớ không sao đếm xuể, những gì mà các tù trưởng hùng mạnh nhất có, ta cũng đều có cả. Nhưng chỉ tiếc là chưa có được nàng Hơ Nhị xinh đẹp làm vợ ta. Thấy ta u sầu, rượu uống không nồng miệng, thịt ăn không biết ngon, bọn gia nhân xúm tụm hỏi han. Một đứa liền mách rằng: “Ngày kia, Đăm Săn sẽ cùng tôi tớ lên rẫy trỉa lúa mới và mở cuộc đi săn dài ngày, nhân cơ hội này, ngài sang bắt Hơ Nhị về là xong thôi”.

Đăm Săn là tù trưởng hùng mạnh nhưng trước sức mạnh của ta, chắc hẳn hắn cũng chẳng dám làm gì. Nghĩ vậy, ta liền gọi mấy đứa vào bàn tính ngay. Việc cướp Hơ Nhị diễn ra suôn sẻ. Nhưng không ngờ, chính hành động nông nổi ấy và đánh giá sai lầm về tù trưởng Đăm Săn, đã khiến ta phải trả giá bằng mạng sống và cơ nghiệp của mình.

Sau chuyến đi săn trở về, biết chuyện vợ bị ta bắt đi rồi, Đăm Săn đùng đùng nổi giận, ngay lập tức mang gươm giáo và tôi tớ sang đòi lại vợ. Đăm Săn cho tôi tớ vây kín nhà ta, voi gầm trước sân, ngựa hí sau nhà, khung cảnh vang dội trong thật uy dũng. Ta không xuống, hắn cứ đứng ở dưới nhà la quát, thách thức ta giao chiến. Cứ mặc hắn khua chiêng, đáng trống, tôi tớ hò hô inh ỏi, ta ở trên nhà điềm nhiên uống rượu, ăn thịt nai rừng. Thấy ta không chịu xuống, hắn đòi lấy cái sàn hiên của nhà ta bổ đôi, lấy cái cầu thang của ta chẻ ra kéo lửa, hun cái nhà của ta bằng ngọn lửa trời. Biết hắn nói là sẽ làm, ta vội bước ra, lựa lời đường mật khuyên, rồi bước xuống, còn dặn rằng hắn không được đánh sau lưng mà phải chiến đấu như một anh hùng.

Ta mang theo chiếc khiên vành to tròn như đầu cú, giắt theo thanh gươm óng ánh như cái cầu vồng. Bước chân ta uy dũng như thần, đôi mắt dữ tợn như sấm như chớp. Thấy ta bước xuống, Đăm Săn khiêu chiến: “– Ngươi múa trước đi, ơ diêng!”. Đâu chịu hạ thấp mình, ta nhường hắn múa trước nhưng hắn không chịu, lại nhường ta. Lập tức, ta rung khiên múa kiếm xông lên. Đăm Săn vẫn đứng đó, tỏ ra điềm nhiên, ngạo mạn, lại còn buông lời chê bai ta múa như gà.

Đến lượt Đăm Săn, hắn rung khiêng múa. Một lần xốc tới, hắn vượt một đồi tranh. Một lần xốc tới nữa, hắn vượt một đồi lồ ô. Hắn chạy vun vút qua phía đông, vun vút qua phía tây. Quả thật, Đăm Săn đúng là con báo, con hổ uy mãnh của núi rừng. Những đường giáo vun vút, sắc lạnh tới tấp cắt xé không gian như gió, như bão, hướng về ta lao tới. Ta chỉ kịp bỏ chạy thoát thân, bước cao bước thấp chạy hết bãi tây sang bãi đông. Đăm Săn cũng đuổi theo ta từ bãi đông sang bãi tây. Lợi dụng lúc hắn sơ ý, ta vung dao chém phập một cái, nhưng chỉ vừa trúng một cái chão cột trâu. Đăm Săn thấy thế liền cười nhạo khinh bỉ.

Tức giận, ta bảo Hơ Nhị quăng cho ta một miếng trầu. Nhưng Đăm Săn đã nhanh đớp được miếng trầu. Hắn nhai trầu, sức mạnh của hắn càng tăng lên gấp bội. Ngay lập tức hắn lại rượt đuổi ta. Đăm Săn lại múa. Hắn múa trên cao, gió như bão. Hắn múa dưới thấp, gió như lốc. Chòi lẫm đổ lăn lóc. Cây cối chết rụi. Khi hắn múa dưới thấp, vang lên tiếng đĩa khiên đồng. Khi hắn múa trên cao, vang lên tiếng đĩa khiên kênh. Khi hắn múa chạy nước kiệu, quả núi ba lần rạn nứt, ba đồi tranh bật rễ bay tung. Cây giáo thần, cây giáo dính đầy những oan hồn của hắn nhằm đùi ta phóng tới, trúng nhưng không thủng. Hắn đâm vào người ta cũng không thủng. Bộ thiết giáp hộ thân của ta đâu dễ gì phá nổi. Lấy lại thế thượng phong, ta vung dao tới tấp, quyết chém cho được. Đăm Săn lùi lại mấy bước, cật lực chống đỡ. Cây lao trên tay hắn lỗ rỗ những vết dao.

Đến lúc này, Đăm Săn đã thấm mệt, hắn vừa chạy vừa ngủ gật nhưng kì lạ là ta không thể đuổi kịp hắn. Cứ khi ta vừa bắt kịp thì hắn lại vụt lên. Rôi chẳng biết vì sao, hắn lại bật dậy như vừa tỉnh giấc. Hắn chộp lấy ngay một cái chày mòn, nhằm ta ném tới. Cái chày lao vút vào ta như từ trên trời chụp xuống. Quá bất ngờ, ta không né kịp, cái chày đập mạnh vào vành tai khiến ta chao đảo, đầu óc choáng váng. May nhờ có chiếc khiên đỡ hộ chứ không thì đầu ta đã vỡ vụn rồi. Cái giáp của ta đang mặc tức thì rơi loảng xoảng, vụn vỡ tan tành.

Không còn hộ giáp, chiếc khiên đã vỡ, thanh gươm đã gãy, ta nhanh chóng tháo chạy thoát thân. Ta tránh quanh chuồng lợn, Đăm Săn phá tan chuồng lợn. Ta tránh quanh chuồng trâu, Đăm Săn phá tan chuồng trâu. Hết đường chạy, lại quá mệt mỏi, ta ngã lăn quay ra đất. Đăm Săn đã đuổi kịp. Sợ Đăm Săn cả giận mất khôn, ta dụ dỗ: “- Ơ diêng, ơ diêng, để ta làm lễ cầu phúc cho diêng một trâu! Ta cho thêm diêng một voi”. Đăm Săn nghe vậy, mắt long lên giận dữ, gầm thét như một con hổ, ngọn giáo sáng loáng trên tay hắn cắm thẳng xuống ngực ta sâu thẳm.

Giết được ta, cướp lại được vợ, Đăm Săn kêu gọi tôi tớ của ta dắt trâu, bắt voi, cùng về với hắn. Mất tù trưởng, tôi tớ nhà ta cũng chẳng biết đi đâu, đành theo Đăm Săn tìm nơi nương tựa. Hôm ấy, đoàn người đông như bầy cà tong, đặc như bầy thiêu thân, ùn ùn như kiến mối, lũ lượt kéo theo gót Đăm Săn về làng mới. Cảnh tượng ấy thực chưa từng thấy. Thế là Đăm Săn xưa đã mạnh, nay càng thêm giàu có, chiêng lắm la nhiều, trâu, voi đông vô kể. Tôi tớ mang của cải về nhiều như ong đi chuyển nước, như vò vẽ đi chuyển hoa, như bầy trai gái đi giếng làng cõng nước, lũ lượt kéo theo gót Đăm Săn.

Về đến làng, Đăm Săn giục tôi tớ đi lấy rượu, bắt trâu để cúng thần, cáo tổ tiên, cầu sức khoẻ cho hắn mới đi đánh kẻ thù, bắt tù binh, xéo nát đất đai một tù trưởng nhà giàu về. Rượu bảy ché, trâu bảy con để dâng thần, hắn cầu cho hắn được bình yên vô sự, nạn khỏi tai qua, lớn lên như sông nước, cao lên như cây rừng, không còn ai bì kịp. Hôm ấy, nhà Đăm Săn đông nghịt khách, tôi tớ chật ních cả nhà ngoài. Các khách tù trưởng đều từ phương xa đến chúc mùng và thuần phục.

Từ đấy, danh Đăm Săn vang đến thần, tiếng lừng khắp núi, đông tây đâu đâu cũng nghe danh tiếng Đăm Săn. Từ khắp mọi miền, người ta khiêng rượu, khiêng lợn đến. Cả miền Ê-đê, Ê-ga ca ngợi Đăm Săn là một dũng tướng gan dạ, chắc chết mười mươi cũng không lùi bước.